Alkinlar. Xulosa Toshkent-2021 To’yinmagan uglevodorodlar: CnH2n


To’yingan alitsiklik birikmalar (sikloparafinlar, sikloalkanlar, naftenlar, polimetilenlar, siklanlar)



Download 312,42 Kb.
bet4/9
Sana31.12.2021
Hajmi312,42 Kb.
#225032
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Qurilish kimyo

To’yingan alitsiklik birikmalar (sikloparafinlar, sikloalkanlar, naftenlar, polimetilenlar, siklanlar)




  • Sikloalkaular-yopiq zanjirli to’yingan uglevodorodlar.


Sikloalkanlarning gomologik qatori umumiy formulasi alkenlarniki kabi CnH2n. Ularni tegishli alkan nomi oldiga siklo-qo’shimchasi qo’yib nomlanadi, Masalan, C3H6-siklopropan, C4Hg-siklobutan, C6H12-siklogeksan.

Sikloalkanlar birinchi marta rus olimi V.V.Markovnikov tomonidan Boku nefti tarkibida aniqlangan va o’rganilgan. Sikloalkanlar fizik va kimyoviy xossalari jihatidan parafin uglevodorodlariga yaqin: tarkibidagi uglerod miqdoriga bog’liq ravishda agregat holati bo’yicha gazsimon, suyuq va qattiq moddalar bo’lib, yonuvchan, kimyoviy faolligi kam, vodorod atomlari galogenlar bilan almashinadi. Sikloalkanlarda halqalarning barqarorligi har xil bo’ladi. Halqalarning barqarorligi besh a'zoli halqagacha ortib boradi va undan so’ng pasayadi (Bayer nazariyasi).

Maxsus sharoitlarda galogen va vodorod galogenid molekulalarini biriktiradi va ochiq zanjirli to’yingan birikmalarga aylanadi:




Alkenlar olefinlar, etilen qatori uglevodorodlari deb ham ataladi va ular CnH, iimumiy formulaga ega bo’lgan gomologik qatorni tashkil qiladi.



Alkinlarni asetilen qatori uglevodorodlari deb ham ataladi va ular CnH,umumiy formulaga ega bo’lgan gomologik qatorni tashkil qiladi.

Elektron tuzilishi |eten-(etilen) va etin-(asetilen) misolida]. Kuchli qizdirilgan alkanlar vodorod atomlarini ajratib, to’yinmagan uglevodorodlarga aylanadi:


Bunda etandagi uglerod atomlari orasidagi masofa 0,154 nm dan etilenda 0,13 nm gacha kamayadi. Bog’lar orasidagi burchak ham tegishli tarzda 109°28' dan 120° gacha o’zgaradi. Modda tuzilishining zamonaviy nazariyalari bu hodisani quyidagicha izohlaydi. Etilenning vodorod atomlari ajralib ketgan uglerod atomlariga tegishU ikki p-elektronlari Tt-bog’ hosil qiladi. Shunday qilib, etilendagi uglerod atomlari bitta o-bog’ va bitta я-bog’dan iborat qo’shbog’ bilan birikkan. Burchakning 120° ga o’zgarishi sp2-gibridlanish natijasida ro’y beradi. Etandan farqli ravishda etilenda bitta s-orbital va ikkita p-orbital (px va py ) gibridlanadi.


Download 312,42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish