Alkenlar. Reja: Kirish: Alkenlar. Asosiy qism: Alkenlar izomeriyasi. Alkenlarni termodinamik xossalari. Alkenlarni olinishi

Alkenlarni olinishi.
Alkenlarni olishda turli xil usullari ichidan qo’sh uglerod-uglerodli bog` xosil qilishning uchta asosiy usulini ajratish lozim.
Ulardan biri to’yingan birikmani uglerodni vistial atomlaridan ikkita guruxni eleminlashga asoslangan.
Alkenlarni sintezini boshqa usuli alkinlarda uchlamchi uglerod-uglerodli bog`ini ikkilamchi bog`gacha stis- yoki trans- konfigurastiyagacha stereospestifik qaytarishga asoslangan.
Uchinchi usul, karbonilli birikmalarni «aktiv metilen guruxga» ega bo’lgan birikmalar bilan ko’plab karbonil-metilenli kondensastiya reakstiyalariga asoslangan.
Quyidagi metodikada alkenlarni sintezini asosiy usullari keltirilgan.
1. Alkilgalogenidlarni degidrogalogenlash:

Masalan

2. Spirtlarni degidratlash:

Masalan

3. Digalogenidlardan olish:
Masalan:
4. Tetraalkilammoniy gidroksidlarni Goffman reakstiyasi bo’yicha termik parchalanishi:
Masalan:
5. Alkanlarni degidrogenlash:

Masalan:
Bu reakstiyalar faqat sanoatda quyi alkanlardan alkenlarni olishda, masalan, etandan etilen, propandan propilen, n- butandan butenlar xamda termik kreking gazsimon maxsulotlari olishda kata axamiyatga ega.
6. Alkinlarni stis- va trans- alkenlargacha qaytarish.
«Lindlar» katalizatori sifatida BaSO₄ yoki CaCO₃ da adsorbstiyalangan va xinolin bilan dezaktivastiyalangan palladiy bo’la oladi,
P-2-Ni- bu Ni(OAc)₂; NaBH₄; C₂H₅OH; NH₂CH₂NH₂ katalizatori, kolloidli nikeldir va bu katalizator nikel diastetatni natriy borgidrid bilan etanol-etilen diamid sistemasida qaytarish bilan olingan.