Aliyev T. S tekshirdi: Xamidov O. R toshkent-2022

Toshkent Davlat Transport Universiteti
"Lokomotivlar va lokomotiv" xo’jaligi kafedrasi

2A-5D49 dizeli 6TK turbokomperessorining ta'mirlash stendini ishlab chiqish mavzusida tayyorlagan bitiruv oldi amaliyotidan

Hisobot

Bajardi: PTV-722 Aliyev T.S

Tekshirdi: Xamidov O.R

Toshkent-2022
“Lokomotivlar va lokomotiv xo’jaligi” kafedrasi

“___”__________2022-yil

“Temir yo’l transporti muhandisligi” fakultetining PTV-722 guruh talabasi Aliyev Temurbek Soyodjon o`g`lining bitiruv oldi amaliyot hisoboti uchun

TOPSHIRIQ

T/r	Hisobot bo’limlari	Haftalar
	Mundarija
	Kirish	2
1	Ishlab chiqarish korxonasi tuzilmasi va uning vazifalari haqida	4
2	Dizellarni ta’mirlash sexi vazifasi va tuzilishi	6
3	Dizellarni ta’mirlash sexida texnik xavfsizlik qoidalari	8
4	Sinov stendi haqida ma’lumotlar	10
	Hisobot taqdim etish va himoyalash	12
	Ilovalar	14
	Foydalanilgan adabiyotlar	14

Topshiriq berdi: Xamidov O.R

Topshiriq oldi: Aliyev T.S

Mundarija:
Kirish………………………………………………………………………

Dizellarni ta’mirlash sexi……………………………………..

SEXNING UCHASTKALARI VA BO'LIMLARI…………………………………

DIZELLARNI TA’MIRLASH OQIMLI-KONVEYER LINIYASI ……………….

Dizellarni ta’mirlash sexi vazifasi va tuzilishi…………………...............................

«O’ZTEMIRYO’LMASHTA’MIR» UK va uning tarkibiy sexlari bilan tanishish....................................................................................

Sinov stendi haqida ma’lumotlar…………………………………………

1. Lokomotivlarni tamirlash korxonasi barcha sexlarini yiriklashtirilgan ko`rsatkichlari bo`yicha ishlab chiqish…………………………………….

1.1 Zavodning yillik dasturini hisoblash……………………………….

1.2. Lokomotivni zavodda ta`mirlash texnologik jarayoni…………………

1.3. Zavod sex va xo`jaliklari tarkibi, ular bajaradigan ishlar………………

1.4. Zavod sexlari maydonlarini hisoblash…………………………………

2. Asosiy sexlardan birini ishlab chiqish……………………………………

2.1. Ish rejimini tanlash va zavod vaqt fondlarini hisoblash……………….

2.2. Jihozlar hisobi va sex jihozlari spetsiyafikatsiyalarini ishlab chiqish…..

2.3. Ish joylari (stoylolar) va ish o‘rinlari (pozitsiyalari) hisobi…………….

2.4. Sex uchastkalari va bo‘limlari maydonlari hisobi………………………

2.5. Ishlab chiqarish ritmini hisoblash……………………………………….

2.6. Sex uzunligi hisobi………………………………………………………

2.6.1 Ishlab chiqarishdagi ishchilar soni hisobi………………………………

2.7. Sexning energetik resurslariga bo`lgan ehtiyojini hisoblash……………..

2.8 Dizellarni ta’mirlash sexi bo`yicha energiya resurslari sarfi……

Ilovalar………………………………………………………………………

Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………...

Kirish
Mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirishda temir yo'l transporti muhim rol o'ynaydi. Transportning asosiy vazifasi - milliy iqtisodiyot va aholining transportga bo'lgan ehtiyojini to'liq va o'z vaqtida qondirish, uning ishining iqtisodiy samaradorligini oshirishdir. Temir yo'llarning rivojlanishi lokomotiv tortish holati, lokomotivlarning ekspluatatsiyasi va texnik xizmat ko'rsatishi va ta'mirlanishi bilan uzviy bog'liqdir. Lokomotivlarga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash tizimi ularni yaxshi holatda saqlaydi va barqaror ishlashini ta'minlaydi.
Yangi liniyalar va stantsiyalarni qurish bilan bir qatorda, kompaniya harakatlanuvchi tarkibni ishlab chiqarish, ta'mirlash va modernizatsiyalashga ham katta e'tibor qaratmoqda. Bu zamonaviy modifikatsiyadagi yo'lovchi vagonlari, yuk vagonlari, har xil turdagi vagonlar, lokomotivlarni zamonaviylashtirish ustuvor vazifadir.
Transportning asosiy vazifasi - bu xalq xo'jaligi va aholining transportga bo'lgan ehtiyojlarini to'liq va o'z vaqtida qondirish ekanligini hisobga olsak, etakchi o'rinni temir yo'llar egallagan transport tizimining barcha bo'g'inlari ishining samaradorligi va sifatini oshirishdan iborat.

Lokomotiv iqtisodiyoti temir yo'l transporti infratuzilmasining muhim elementlaridan biri bo'lib, yo'lning barqarorligi ham, transport xarajatlari ham ko'p jihatdan uning ishini tashkil etishga bog'liq. Lokomotiv iqtisodiyoti xarajatlari temir yo'llarning barcha ekspluatatsiya xarajatlarining uchdan bir qismini tashkil qiladi.

Umuman olganda, lokomotiv iqtisodiyotining infratuzilma ob'ektlariga quyidagilar kiradi: asosiy omborlar, burilish depolari, lokomotivlarga texnik xizmat ko'rsatish punktlari, uskunalar punktlari, yoqilg'i, moylash materiallari va qum omborlari, lokomotiv brigadasining almashtirish punktlari, shuningdek tortish harakatlanuvchi tarkibining o'zi.
Ta'mirlashning mehnat zichligini kamaytirish va shu bilan birga ekspluatatsiya xarajatlarini kamaytirish bilan birga tortish harakatlanuvchi tarkibining ishonchliligini oshirish, O'TY AJ tomonidan tasdiqlangan lokomotiv iqtisodiyotini rivojlantirish bo'yicha kompleks dasturda ko'zda tutilgan.
Lokomotivlarga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlashni ishlab chiqarishdagi texnologik jarayonlarning samaradorligi to'g'ridan-to'g'ri mexanizatsiya darajasiga, ilg'or va resurs tejaydigan texnologiyalarni, diagnostika komplekslarini joriy etishga, shuningdek xodimlarning texnik bilimlarini oshirishga bog'liq.
Ta'lim-tarbiya va o'quv jarayonlarining tarkibini, bosqichlarini bir-biri bilan uzviy bog'lash , ya'ni uzluksiz ta'lim tizimini tashkil qilish muammolarini hal qilish bugungi kunning dolzarb vazifalaridan biri bo'lib, uni samarali yechish yo'nalishlaridan biri umumta'lim fanlarini kasbga yo'naltirib o'qitish hisoblanadi. Hozirda Respublikamizning Lokomotivlar ta'mirlash korxonalarida lokomotivlarni modernizatsiyalash va rekonstruksiya ishlari оlib borilyapti. Bu ishlarni rivojlantirish uchun lokomotiv ta'mirlash korxonalari zamonaviy texnika vа texnologiyalar bilan ta'minlash, ishlab chiqarish uchun malakali kadelarni yetishtirish kabi ishlar оlib borilmoqda.
Мazkur tanishuv аmaliyoti dasturi O'zbekiston Respublikasining "Тa'lim to'g'risida”gi, “Каdrlar tayyorlash milliy dasturi to'g'risida”gi qonunlari talablaridan kelib chiqqan holda bajarilgan bo'lib, 2 kurs 5310185 – Yer usti transport tizimlari vа ularning ekspluatsiyasi (Lokomotivlar) va 5111000 – Каsb ta'lim (5310185 – Yer usti transport tizimlari vа ularning ekspluatsiyasi (Lokomotivlar)) ta'lim yo'nalishi bo'yicha tanishuv аmaliyotini o'tash uchun mo'ljallangan.

Ishlab chiqarish korxonasi tuzulmasi va uning vazifalari haqida

"O'ztemiryo'lmashtamir" unitar korxonasi "O'zbekiston temir yo'llari"AJ tarkibiy korxonasi hisoblanadi. Korxonaning asosiy faoliyat turi - harakat tarkiblarini kapital va kapital ta'mirlash, xususan:
- barcha seriyalarning dizel lokomotivlarining xizmat muddatini uzaytirish bilan kapital ta'mirlash va kapital ta'mirlash;
- VL80S va VL60K elektrovozlarining xizmat qilish muddatini uzaytirish bilan kapital va kapital ta'mirlash;
- yuk vagonlarini kapital ta'mirlash;
- xizmat muddatini uzaytirish bilan yuk vagonlarini modernizatsiya qilish;
- elektr mashinalarini kapital ta'mirlash;
- g'ildirak juftlarini rasmlantirish;
-Ed-118 lokomotivlarini qayta tiklash;
- Lokomotiv agregatlarini ta'mirlash;
- ishlab chiqarish vositalari va asbob-uskunalar barcha turlari;
- kauchuk mahsulotlari ishlab chiqarish;
yo'lning harakat tarkibi va yuqori tuzilishi uchun ehtiyot qismlarni ishlab chiqarish.
"O'ztemiryo'lmashtamir" unitar korxonasida ikkita sho'ba korxonasi mavjud:
1. DP " quyish-mexanika zavodi»;
Zavod ixtisoslashgan:
-yuk vagonlarini, shu jumladan tsementovoz va mineralovozlarni qurish, kapital ta'mirlash va modernizatsiya qilish;
- quyuv mahsulotlarini ishlab chiqarish, quyma temir, po'lat va rangli to'qimalarni ishlab chiqarish;
- harakat tarkibini va yo'lning yuqori tuzilishini ta'mirlash uchun ehtiyot qismlarni ishlab chiqarish.
2. Andijon mexanika zavodi "DP.
Zavod ixtisoslashgan:
- yuk vagonlarini qurish, kapital ta'mirlash, kapital ta'mirlash, xizmat muddatini uzaytirish va modernizatsiya qilish;
- yuk vagonlari uchun nostandart uskunalar va ehtiyot qismlarni ishlab chiqarish.
Mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishda temir yo'l transporti muhim rol o'ynaydi. Transportning asosiy vazifasi - milliy iqtisodiyot va aholining transportga bo'lgan ehtiyojini to'liq va o'z vaqtida qondirish, uning ishining iqtisodiy samaradorligini oshirishdir.
Temir yo’l transportiga lokomotivlarni qurish zavodlaridan keltirilayotgan teplovoz va elektrovozlar foydalanish jarayonida ishonchli ishlatish, poyezdlar harakati uzluksizligini ta’minlash uchun soz xolatda bo’lishi lozim, buning uchun esa ularni davriy ravishda ko’rikdan o’tkazish va ta’mirlash talab etiladi.
“O’zbekiston temir yo’llari” AJ ning Lokomotivlardan foydalanish boshqarmasi tarkibida qator ta’mirlash korxonalari mavjud bo’lib, ular ikki turga bo’linadi – depolar va zavodlar.
Temir yo’l transportiga lokomotivlarni qurish zavodlaridan keltirilayotgan teplovoz va elektrovozlar foydalanish jarayonida ishonchli ishlatish, poezdlar harakati uzluksizligini ta’minlash uchun soz xolatda bo’lishi lozim, buning uchun esa ularni davriy ravishda ko’rikdan o’tkazish va ta’mirlash talab etiladi.

“O’zbekiston temir yo’llari” AJ ning Lokomotivlardan foydalanish boshqarmasi tarkibida qator ta’mirlash korxonalari mavjud bo’lib, ular ikki turga bo’linadi – depolar va zavodlar.

Ma'lumki, ta'mirlash texnologiyasidagi buzilishlar salbiy oqibatlarga olib keladi. Barcha turdagi tortish turlari, teplovozlar seriyasi, alohida agregatlar va qurilmalar o'zlarining ta'mirlash qoidalariga ega. Ularga rioya qilish uchun texnologik jarayonlarning xaritalarini ishlab chiqish zarur.
Shu munosabat bilan, lokomotivlardan foydalanish sifatini oshirish muhim ahamiyatga ega, bu umuman lokomotiv depolari va temir yo'llarning samaradorligini oshirishga, transport xarajatlarini kamaytirishga va mehnat unumdorligini oshirishga katta ta'sir ko'rsatadi.
Harakatlanuvchi tarkibni ta'mirlovchi korxonalarning yuqori sifatli ishlashi yuk va yo'lovchilarni tashish rejasini muvaffaqiyatli bajarilishiga, mehnat unumdorligi va temir yo'llarning ish sifatini oshirishga yordam beradi.
Теplоvоzlarga xizmat ko'rsatish sifati asosan ularning holatini belgilaydi. Lokomotivni mukammal parvarish qilish, uni o'z vaqtida tekshirish yoki yuqori sifatli ish bilan ta'mirlash muammosiz ishlash kafolati. Lokomotivlarni ta'mirlash ularning minimal ish va moddiy xarajatlari bilan muammosiz ishlashini ta'minlashi kerak.

Biroq, ish paytida lokomotivlarning nosozliklari mumkin. Ularning oqibatlariga ko'ra, ular lokomotiv hali ham ishlashi mumkin bo'lgan nuqsonlarga va uning ishlashiga to'sqinlik qiladigan nosozliklarga bo'linadi. Bu, avvalambor, lokomotiv uskunalari quvvatidan foydalanish darajasi. Dizel dvigatelning yukini ko'payishi bilan jihozlar va qismlarning ishlash shartlari o'zgaradi, ishqalanadigan qismlarning aşınma intensivligi, agregatlar tebranish chastotasi va amplitudasi va boshqalar.

Dizel sexining jihozlari, ish joylari va ishchilarini hisoblash

Teplovozlarni ta’mirlash zavodlarida ishlarning katta va murakkab qismi dizel sexida amalga oshiriladi. Dizel sexining mahsuloti detal va agregatlarning tuzilishi va tarkibi boyicha eng murakkab hisoblanadi. Dizellarni ta’mirlashda zamonaviy usullar va nazorat vositalari, noyob jihozlar ishlatiladi. Ta’mirlash va yig'ish ishlari yuqori malakali ishchilar tomonidan bajariladi. Dizel sexida dizellardan tashqari kompressorlar, teplovozlarning turli reduktorlari, dizel va teplovozning yordamchi agregatlari ham ta’mirlanishi mumkin. Dizel sexi, odatda, asosiy sexlar blokida joylashgan bolib, bevosita teplovoz sexi bilan birikadi va 24 m, 18 m kenglikdagi ikki-uchta inshootni egallaydi. Bunday maydonlarda joylashgan dizel sexida ishlab chiqarishni oqimli-konveyerli usulida yiliga ikki smenali ishni tashkil qilinishida 10D100 turidagi dizellarning 1000 dan ortig'ini ta’mirlash mumkin.
Teplovozlarni ta’mirlash zavodlarining dizel sexlari odatda ikki, ba’zi xollarda uch turdagi dizellarni ta’mirlashga ixtisoslashgan. Masalan, “O'ztemiryolmashta’mir” UK dizel sexi 10D100, PD1M va 5D49 turidagi dizellarni ta’mirlashag moljallangan. Ta’mirlanayotgan dizel turlari soni dizel sexlarining tashkiliy tuzilmasiga ham ta’sir ko'rsatadi.