Aliyev T. S tekshirdi: Xamidov O. R toshkent-2022

Bosh generator
1	Stanina, podshipnik shchiti va ventilyator g’ildiragini chilangarlik ta’miri	14	7280		1,81	2
2	Shchyotka tutqich va lyuk qopqoqlarini chilangarlik ta’miri	8	4160		1,03	2
3	Bosh qutb g’altaklarini chilangarlik ta’miri	16	8320		2,07	3
4	Qo’shimcha qutblar g’altaklarini chilangarlik ta’miri	16	8320		2,07	3
5	Yulduzcha va yakor valini chilangarlik ta’miri	8	4160		1,03	2
6	Kollektorni chilangarlik ta’miri	70	36400		9,06	10
7	Temir qismini chilangarlik ta’miri	20	10400		2,58	3
8	Ta’mirlangan staninalarni yig’ishga uzatishda oldingi kutish joyi	112	58240		14,5	15
9	Magnit tizimini yig’ish uchun qutblarni kutish joyi	128	66560		38
10	Ta’mirlangan shchitlarni yig’ishga uzatishdan oldingi kutish joyi	122	63440		37
11	Shchitni shchyotka tutqichlar va shinalari bilan yig’ish joyi	3,5	1820		1
12	Yakorni yig’ish uchun ta’mirlangan yulduzcha va valni kutish joyi	22	13240		7
13	Yakor o’zagini kutish joyi, yakorni yig’ish	26	45240		26

2.4 Sex uchastkalari va bo‘limlari maydonlari hisobi
Sexning uchastkalari va bo‘limlari maydonlari ularda jihozlarni joylashuvi, texnika havfsizligi qoidalariga asosan o‘tish yo‘lkalarini rejalashtirish asosida aniqlanadi.
Biroq, rejalashtirish natijasida olingan maydonlar o‘lchamalari to‘g‘riligini tekshirish uchun ularni 2.5-jadvalda keltirilgan shakl va me’yorlar bo‘yicha hisoblashlar natijalarida olingan qiymatlar bilan solishtirib ko‘riladi.
Jadvalda quyidagi o‘lchovlar qabul qilingan (3-ustun):
“ish joyi” – 5-ustunda qabul qilingan ish joylari (pozitsiyalar) soni ko‘rsatilashi kerakligini bildiradi;
“yillik dastur” – 5-ustunda yillik ta’mirlash dasturi seksiyalarda ko‘rsatilishini bildiradi;
“uchastka” – 6-ustunga me’yor kattaligi o‘zgarishsiz (4-ustundan) kiritilishini bildiradi.
“front” – 5-ustunda berilgan uzelni ta’mirlash fronti kiritilishi bildiradi.
Ta’mirlash fronti quyidagi tenglama bo‘yicha hisoblanadi:

bu erda F – berilgan uzelni ta’mirlash vaqti;
N – ta’mirlash yillik dasturi;
Q – uchastka ish vaqti fondi.
Hisobiy maydon (6-ustun) berilgan me’yorni (4-ustun) 5-ustunga kiritilgan kattalikka ko‘paytirish yo‘li bilan olinadi.
7-ustun ga sex rejasi ishlab chiqilgandan so‘ng uchastkalarning amalda olingan maydonlari kattaligi kiritiladi.
Jadval 2.4 Dizellarni ta’mirlash sexi maydonlarining yiriklashtirilgan hisobi

№	Bo‘limlar, uchastkalar nomi	O‘lchov	O‘lchov uchun me’yor	O‘lchovni qabul qilingan miqdori	Maydon, m^2
1	2	3	4	5	6	7
1	Yechish va nosozliklarni aniqlash bo’limi	Yillik dastur	1,5	500	750	700
2	Ostov qismini ta’mirlash bo`limi:	Metal kesgich dastgohi, yillik dastur	30 1,0	500	500	450
3	Yakorlarni ta’mirlash uchastkasi	Metal kesgich dastgohi, yillik dastur	18 2,7	1350	3645	3220
4	Yig’ish bo’limi	Yillik dastur	1,0	500	500	475
5	Katushkalarni ta’mirlash bo’limi	Yillik dastur	3,0	1500	4500	4500
6	Izolyatsiya bo’limi	Yillik dastur	0,4	200	80	80
7	Singdirish va lakni tayyorlash bo’limi	Quritish pechi, oqimli liniya	60 150
8	Sinov bo’limi	Sinov stendi	103
9	Asbob-uskunalrni saqlash bo’limi	Yillik dastur	0,1	50	5	6
10	Ehtiyot qismlar ombori	Yillik dastur	0,1	50	5	5
11	Izolyatsiya materiallarini saqlash bo’limi	Yillik dastur	0,1	50	5	7
12	Komplektlar bo’limi	Yillik dastur	0,25	125	31,25	32
13	Yordamchi elektr mashinalarni ta’mirlash bo’limi	Yillik dastur	0,3	150	45	43

2.5 Ishlab chiqarish ritmini hisoblash
Ishlab chiqarishning asosiy ritmi reja topshirig`i kattaligiga asosan quyidagi tenglama orqali hisoblanadi:

bu yerda R – ishlab chiqarishning asosiy ritmi, soat/seksiya;
Qⁿ_yi– sexning ish vaqti nominal yillik fondi, soat;
N_s – lokomotivlarni ta’mirlash yillik dasturi, seksiya.
soat/seksiya
R ulushli qiymatlarda hosil bo`lsa, ishlab chiqarish jarayonini rejalashtirish, tashkil qilish va nazoratni amalga oshirish sharoitlarini yengillashtirish maqsadida uni soatning butun qiymatlarigacha yaxlitlash va mos ravishda lokomotivlarni ta’mirlash yillik dasturiga o`zgartirishlar kiritish tavsiya etiladi.
Loyihalashtirilayotgan sex, uchastkadagi ta’mirlanayotgan mahsulotni ishlab chiqarish ritmi R¹ ham keltirilgan tenglama yordamida hisoblanadi, faqat bu xolda N_s mazkur mahsulotlarni ta’mirlashning lokomotivlarning shartli seksiyalari hisobida olingan sex va uchastka yillik dasturidir.
Loyihalashtirilayotgan sexda mahsulotlarni ta’mirlashda R^’ kattaligi faqatgina lokomotivlarni zavod sharoitida ta’mirlashdagina ishlab chiqarishning asosiy ritmi R ga teng yoki karrali bo`ladi.
Ishlab chiqarishni tezkor rejalashtirish sharoitlarini yengillashtirish maqsadida R<sup>’</sup> ning olingan hisobiy qiymatlarini butun soatlargacha kichik tomoniga yaxlitlash kerak.
R’ qiymatini kichik tomonga yaxlitlashda loyihalashtirilayotgan sex, uchastka ishlab chiqarish quvvatining qandaydir zahirasiga ega bo`ladi, uni quyidagi tenglama yordamida hisoblash mumkin:


, komplekt

bu yerda ΔN_s – ta’mirlanayotgan mahsulot bo`yicha loyihalashtirilayotgan
sex, uchastkaning yillik quvvat zahirasi, dona;
R^’_q – sex, uchastka uchun ishlab chiqarish ritmining qabul
qilingan yaxlitlangan qiymati, soat;
2.6 Sex uzunligi hisobi
Sexning uzunligi lokomotivlarni ta’mirlash zavodining asosiyssexlari maydonlarini yiriklashtirilgan hisobi bo‘yicha quyidagi tenglamadan aniqlanadi:


bu erda: d_s – yillik dasturning bitta shartli seksiyasi uchun solishtirma maydon, m²;
N_g – sexning yillik dasturi, lokomotivlar shartli seksiyalarida;
V_gl va V_vsp – mos ravishda bosh va yordamchi prolyotlar kengligi, m.

Sex uzunligini aniqlashtirish uchun ikkita 6 m kenglikdagi bo‘ylama va avtokarlar harakatlanishi uchun 2 m kenglikdagi ko‘ndalang o‘tish yo‘llari hisobga olinishi kerak:

Prolyotlar o‘lchamlari va lokomotiv uzellarini ta’mirlash uchun kerakli bo‘lgan kran vositalari asosiyssexlar bo‘yicha :
Sexning kran vositalari tarkibi 2.6-jadval ko‘rinishida beriladi.

2.6.1 Ishlab chiqarishdagi ishchilar soni hisobi
Dizellarlarni ta’mirlash uchun kerakli ishlab chiqarish ishchi kuchining talab etiladigan sonini hisoblash ta’mirlash yillik dasturi va ishlarning mehnat sig`imiga, ya’ni ta’mir birligiga to`g`ri keladigan ishchi kuchi sarfiga (ishchi-soatlarda), muvofiq amalga oshiriladi.

Ishchilar soniga nisbatan salmog`i
	Ishlab chiqarish		Tarkibiy
	Yordamchi ishchilar		MTI		HIX			KXK
	Me’yor	Jami	Me’yor	Jami		Me’yor	Jami		Me’yor	Jami
Talab etilgan	16,5	58	6,5	23		1,0	4		1,0	3
Ro‘yxat bo‘yicha	16,5	64	6,5	25		1,0	4		1,0	4

Sexning ishlab chiqarish ishchi kuchining talab etilgan soni keltirilgan ish sig`imining yiriklashtirilgan ko`rsatkichlari bo`yicha aniqlanadi va 2.7-jadval ko‘rinishida keltiriladi

Dizellarni ta’mirlash zavodi sexidagi barcha kasblardagi ishlab chiqarish ishchilarining talab etilgan soni quyidagi tenglama yordamida aniqlanadi:

ishchi

Sexning ro`yxat (shtat) bo`yicha ishchilar soni, unga ta’tilda, xizmat safarida, kasal va boshqa ishchilar ham kiradi, quyidagicha aniqlanadi:

ishchi
bu yerda N_y – lokomotivlarni ta’mirlash yillik dasturi, seksiya;
N_m – me’yorlangan mehnat sarflari (2.7-jadval);
F_a va F_r – ishlab chiqarishda band bo`lgan ishchilarning talab etilgan va ro`yhat bo`yicha yillik vaqt fondi

Lokomotivlarni ta’mirlash zavodining boshqa sexlari uchun ishchilarga – yordamchi, muhandis-texnik ishchilar, hisoblash-idora va kichik xizmat ko`rsatish xodimlari soni 2.8-jadvalga kiritiladi.

Jadval 2.6 TЭM2 kapital ta’miri (KT-1 ) uchun mehnat sarflari

<> UK sexlari	Bitta lokomotiv uchun ishchi-soat me’yorlari
Dizellarni ta’mirlash sexi	138.8

2.7. Sexning energetik resurslariga bo`lgan ehtiyojini hisoblash
Loyihalashtirilgan sexning texnik suv, ishlab chiqarish bug`i, siqiq havo, siqiq azot, kislorod, atsetilen, tabiiy gazga bo`lgan ehtiyoji lokomotivning bitta seksiyasi uchun sarflarning yiriklashtirilgan solishtirma me’yorlari bo`yicha hisoblanadi. Energiya resurslarining turlari bo`yicha olingan sarflar me’yorlarini ta’mirlash dasturiga ko`paytirib, loyihalashtirilayotgan sex bo`yicha lokomotivlarning yillik dasturi uchun ehtiyoj aniqlanadi. Hisoblashlar natijalari 2.9- jadval ko`rinishida rasmiylashtiriladi.


2.8 Dizellarni ta’mirlash sexi bo`yicha energiya resurslari sarfi
2.9-jadval

Texnik suv, m^3		Ishlab chiqarish bug`i, m^3		Siqilgan havo, m^3		Kislorod, m^3		Atsetilen, m^3
Me’yor	Jami	Me’yor	Jami	Me’yor	Jami	Me’yor	Jami	Me’yor	Jami
150,3	24949,8	4,8	796,8	3626	601916	1.9	315,4	1.8	298,8

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Малоземов Н.А., Иунихин А.И., Каплунов Н.П. «Тепловозоремонтные предприятия. Организация, планирование и управление». /Под ред. Малоземова Н.А. – 2 изд. перераб. и доп. – М.: Транспорт 1988-г.

2. Л.А. Собелин, А.А. Зайцев, Б.А. Чмыхов «Организация, планирование и управление локомотиворемонтным производством». М.: Маршрут 2006-г. 432с.
3. Приказ АО «Ўзбекистон темир йўллари» № 58-Н от 21.02.2011-г. «О мерах по улучшению технического содержания локомотивов, мотор-вагонного подвижного состава (МВПС) и их использования, организации труда и отдыха локомотивных бригад».
4. Методические указания к выполнению выпускной квалификационной работы бакалавров направления 5310600 «Наземные транспортные системы». Часть вторая. Локомотиворемонтный завод. Арестов В.А., Файзиев Б.Т. Ташкент типография ТашИИТа 2002-г.
5. Методика и нормативы для проектирования тепловозоремонтных заводов. Учебное пособие для студентов-дипломников вузов железнодорожного транспорта. Под ред. Перельмана Д.Я. Ташкент 1970-г.
6. Официальный сайт УП «Ўзтемирйўлмаштаъмир» http://tash-trz.com.
7. Официальный сайт АО «Ўзбекистон темир йўллари» http://www.uzrailway.uz.
8. Айзинбуд С.Я., Кельперис П.И. «Эксплуатация локомотивов». – М.: Транспорт, 1990-г.
9. «Государственная железная дорога Узбекистана Мощный электрический грузовой локомотив с приводом переменного тока типом CKE1 Инструкция по ремонту, обслуживанию и техуходу»
Даляньская локомотиво-вагоностроительная компания LTD Июль 2013-г.
10. Борьба с шумом на производстве: Справочник. Под общ. ред. Е. Я. Юдина – М.: Машиностроение, 1985. – 400 с., ил.
11. ГОСТ 12.1.029-80 ССБТ. Средства и методы защиты от шума. Классификация.
12. ГОСТ 12.2.016.1-91 ССБТ. Оборудование компрессоры. Определение шумовых характеристик. Общие требования.
13. Козьяков А.Ф., Морозова Л.Л. «Охрана труда в машиностроении:» Учеб. для учащихся сред. спец. учеб. заведений. –М.: Машиностроение, 1990–256 с.
14. Средства защиты в машиностроении: Расчет и проектирование: Справочник/ С.В. Белов, А.Ф. Козьяков, О.Ф. Партолин и др.; Под ред. С.В. Белова.- М.: Машиностроение, 1989.- 368с., ил.
15. Шум при работе компрессоров и его снижение. – М., 2008-г.
16. http://www.kompressoren.ru/page/24-2006_7_b-4342.html. - 10.11.2009-г.
17. Е. А. Клочкова «Охрана труда на железнодорожном транспорте» Москва 2004-г.
18.В.Д. Катин, Э.А. Королев, И.М. Тесленко «Охрана труда на железнодорожном транспорте» Хабаровск 2007-г.
Mikell P.Groover. Fundamentals of modern manufacturing. Materials, Processes, and Systems. Fourth Edition. USA, 2010. ISBN-919-0470-467002
Л.А Собенин, А.А Зайцев, Б.А Чмыхов Организация, планирование и управление локомотиворемонтным производством М.: Маршрут 2006, 438с.
Kamalov I.S., Julenev N.V. “Ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilish va rejalashtirish” УҚ, Тошкент 2018, 160 б.
*Организация планирование и управление локомотиворемонтным производством Л.А.Сабинен Москва 2006г
*Аникеев И.П. Ремонт электрооборудования тепловозов: Учебник для СПТУ /Аникеев И.П. Антропонов В.С. Москва: Транспорт, 1989
*Петропавлов Ю.П. Технология ремонта электроподвижного состава: Москва, 2006
*Правила по охране труда при ремонте подвижного состава и производстве запасных частей, Москва Транспорт , 1991