|
Ixtisoslik fanining predmetlararo
bog’lanishi va o’qitish usullari
O’quv fani filolog – bakalavr tayyorlashda umumkasbiy fanlar blokining markaziy bo’g’inidan o’rin olgan «Adabiyotshunoslikka kirish»,«Adabiyot nazariyasi»,«Yangi o’zbek adabiyoti», « O’zbek mumtoz adabiyoti»,«Hozirgi adabiy jarayon»,«O’zbek tili va adabiyoti o’qitish metodikasi»,«Ilmiy tadqiqot asoslari»,«O’zbek xalq poetik ijodi», «Hozirgi o’zbek adabiy tili» , «Adabiy tanqid tarixi» sin-gari fanlar bilan chambarchas bog’liqdir. Mazkur ixtisoslik kursi bu fanlarning bevosita davomi sifatida sohaning nazariy masalalari haqida kengroq va batafsilroq ma’lumot beradi. Shuningdek, bu yo’nalish bo’yicha boshqa lingvistik fanlardagi ilmiy talqinlar, terminlar, tahlil usuli mazkur o’quv faniga muvofiq kelishi mumkin.Bu fan gumanitar va ijtimoiy-iqtisodiy fanlar blokining falsafa (xususan, uning bilish nazariyasi bo’limi), matematik va tabiiy-ilmiy fanlar blokining «Tilshunoslik va tabiiy fanlar», «Informatika», xususan, uning «Matematik va kompyuter lingvis-tikasi» bilan uzviy bog’liqdir.
Talabalar bu faning bo’limlari bo’yicha belgilangan o’quv soat-lari o’tilgandan keyin joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar topshi-radilar. Nazoratlar fan bo’limlariga ajratilgan soatlardan kelib chiqib belgilanadi.
Mazkur kursni o’qishda darsning ma’ruza, amaliy mashg’ulot, seminar, laboratoriya mashg’ulotlari shakllaridan foydalaniladi.
Talabalar faning bu sohalari bo’yicha ma’ruza tinglaydilar. Ma’ruzalarda o’qituvchi faolligi talabalarga nisbatan ancha ko’proq bo’ladi. Ma’ruza jarayonida talabalardan o’tilayotgan mavzular bo’yicha uy vazifasi so’ralmaydi. Har bir ma’ruza matni tabalarga yetkaziladi. Shuning uchun ham talaba ma’ruza darslarida faol bo’lmaydi.Amaliy mashg’ulotlarda o’qituvchi va talaba faolligi teng bo’ladi, ya’ni 50 x 50. Amaliy mashg’ulot darslarida belgilangan mavzular bo’yicha rejada ko’rsatilgan savollarga talaba tayyorlanib keladi va dars jarayonida javob beradi. Har bir savollarga berilgan javoblar ishonarli, to’liq va asosli bo’lishi lozim. Javob to’liq bo’lmagan savollar talabalar tomonidan qo’shimcha ravishda to’ldi-riladi. Har bir savolning javobi o’qituvchi tomonidan baholanadi va u yakunlanadi. Ma’ruzada aytilgan fikrlar, talabalar tomonidan ko’rsatilgan adabiyotlar va manbalar asosida tayyorlangan javoblar, amaliy mashg’ulotlarda bayon qilingan mulohazalar talabaning fanni to’liq o’zlashtirishiga asos bo’ladi. Amaliy mashg’ulotning davomi sifatida talabani to’liq mustaqil fikr yuritishga o’rgatish seminar mashg’ulotlarida namoyon bo’ladi. Seminar mashg’ulotlariga tayyorlanish davrida talaba mavzu bo’icha rejalashtirilgan savollarga tavsiya etilgan adabiyotlarni o’qiydi va manbalarni tahlil qiladi. Ular adabiyotlarni konspektlashtirish va seminarlarga tayyorlanish jar-yonida egallagan bilimlarini namoyish etishlari lozim.Seminar mashg’ulotlarida talabaning faolligi deyarli 95 foizga teng bo’ladi. O’qituvchi talaba javobinini baholaydi va har bir javobning ishonarli va asosli ekanligini aytadi. Talaba seminar darslariga tayorlanishida o’qi-tuvchi ishtirok etmaydi. Laboratoriya mashg’ulotlari o’qituv-chining rahbarligi va nazorati ostida o’tadi va bu mashg’ulotlarda talabalar muayyan o’quv ishlarini mustaqil ravishda bajaradilar. Laboratoriya mashg’ulotlari talabada zarur bilim va ko’nikmalarni shakllantiradi va rivojlantiradi. Auditoriya mashg’ulotlarida olgan nazariy va amaliy bilimlarini amalda foydalanishga o’rganadilar. Laboratoriya mashg’ulotlarini bajarish jarayonida talabalar tanlagan mavzulari bo’yicha ilmiy maqolalar va konferensiyalarda ishtirok etish uchun ma’ruzalar tayyorlashlari mumkin. Badiiy matnlarni tahlil qilish yo’l-yo’riqlarini o’rganadilar va tajribada sinab ko’radilar. Tayyorlangan maqola, ma’ruza, turli tahlil materiallari, referatlar o’qituvchi tomonidan ko’rib chiqiladi va tegishli ko’rsatmalar beriladi. Laboratoriya mashg’ulotlarida bajarilishi lozim bo’lgan masalalar va vazifalar talabani mus-taqil fikrlashga, ilmiy mushohada yuritishga undaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
