Alisher navoyi nomidagi samarqand davlat universiteti


Sulton Jaloliddin Manguberdi hayoti va kurashi tarixshunosligi



Download 1,63 Mb.
bet66/227
Sana19.09.2021
Hajmi1,63 Mb.
#178483
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   227
Bog'liq
Тарихшунослик ва манбашунослик мажмуа

6. Sulton Jaloliddin Manguberdi hayoti va kurashi tarixshunosligi.

Movarounnahrni bosib olish mo`g`illarga osonlikcha muyassar bo`lmadi. Xorazm-shohning to`ng`ich o`g`li Jaloliddin Manguberdi va Temir Maliklar hayotining so`nggi daqiqalarigacha kurashayotgan xalqqa rahnamolik qildilar. Ular o`zlarining botir jangchilari bilan o`n yil davomida goh Movarounnahr, goh Afg`on, goh Hind yoki Eron, gohida Qafqozda paydo bo`lib, mo`g`ullarga qaqshatqich zarbalar berdilar.

Ular haqida ma`lumot beruvchi yirik tarixiy kitob «Tarixi jahonkushoy» («Jahongir (Chingizxon) tarixi») nomli bo`lib (muallifda) XIII asr tarixchisi Alouddin Juvayniydir. Tarixchining otasi Bahouddin mug`ullar xuruji davri Sulton Jaloliddin bilan birga dushmanga qarshi janglarda qatnashgan edi. O`zbekiston tarixi uchun «Tarixi Jahonkushoy»ning I-II qismlari alohida ahamiyatga ega.

Sulton Manguberdi tarixshunosligini o`rganishda Shahobiddin Muhammad an-Nasaviyning «Sulton Jaloliddin Manguberdi hayoti» (Toshkent, 1999) asari nihoyatda muhim o`rin tutadi. Shuningdek, Sulton Jaloliddin tarixini yoritishda, akademik Ziyo Bunyodovning «Anushtagin Xorazmshohlar davlati (1097-1231 yy.)» nomli asari qimmatlidir.

Jaloliddin Manguberdi 1231 yil 17-20 avgustlarida xoinona ravishda o`ldirildi. Jaloliddin nobud bo`lgan bo`lsada, ammo uning safdoshlari – xorazmlik amirlar va ularning qo`l ostida minglab askarlar hayot edilar. Harbiy mahorat va uyushqoqlikda g`oyatda puxta tayyorgarlik ko`rgan, o`zlari ham shijoatli Xorazmliklar – Sulton Jaloliddin o`limidan so`ng yana o`n besh yil davomida Iroq, Kichik Osiyo, Suriya, Misr siyosiy hayotida muhim o`rin tutib kelganlar. Ularning qudratiga tayanib Yaqin Sharqdagi mahalliy turkiy sulolalar Damashq, Qohirani zabt etishga muvaffaq bo`lganlar. 1241 yili esa xorazmliklar Quddusni egallaydilar. Natijada 1229 yildan beri salibchilar qo`lida bo`lgan bu muqaddas shaharni musulmonlar ixtiyoriga qaytaradilar.

Xullas, tarixshunosligimizda, biz Jaloliddin mo`g`ullar va yaqin Sharq, Evropa o`rtasidagi to`g`on bo`lgan desak hech ham mubolag`aga yo`l qo`ymagan bo`lamiz. Shuning uchun ham ona yurt sharofati bilan sulton Jaloliddin Manguberdi tariximizda Buyuk Xorazmshoh nomi bilan kirib abadiy qolmoqda.





Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish