Alisher navoly nomidagi toshkent davlat

239 Alisher Navoiy. “Hayrat ul-abror”. Toshkent, 1989. 248-bet.
240 “Hayrat ul-abrorv, 137-bet.
241 “Hayrat ul-abror”. 141-bet.
236

---

asosan ilohiy ishq haqida gap boradi. Olloh husni, Haq jamoli, 
shavq o'ti haqida, ishq kuch-qudrati haqida gapiriladi. Ishq bor 
joyda aql ojiz bo'lishini, xoshokning o'tg a tushishiga, ishqqa 
duchor bo'lgan pil (fii) m o'rga (chumoliga) aylanishi, oshiq 
kishining tili, ko'zi, ko'ngli pok bo'lishi aytiladi.
Bu bobda mana bu mashhur baytlar bor:
Bo'lmasa ishq, ikki jahon bo'lmasun,
Ikki jahon demaki, jon bo'lmasun.
Oshiq ani bilki, erur dardnok.
Ham tili, ham ko'ziyu ham ko'ngli pok.242 
Ushbu fikrlardan keyin “Shayxi Iroqiy Shomda husn 
shami gulin ko'rgach, parvonadek tutashqoni va shu'lasi inkor 
tikonlarin 
kuydurib, 
munkirlar 
boshig'a 
oshqoni” 
deb 
nomlanuvchi hikoyat keltiriladi. Bu hikoyatning hajmi o'ttiz ikki 
bayt - oltmish to'rt misradan iborat. Ilohiy, haqiqiy ishq haqida 
gapiriladi. Hikoyatda yozilishicha, fano ko'yida yurgan Shayx 
Iroqiy Misrda bir necha vaqt yashab qoladi. Keyin u Shorn 
safariga otlanadi. Uning Shomga kelayotganini eshitgan hokim 
barchani uni kutib olishga chiqishini buyuradi. O ’zi ham Shayxni 
kutib olishga chiqadi. Barcha kishilar otlardan tushib, ta'aim qilib 
Shayxga hurmat ko'rsatadilar. Shorn viloyati hokimining bir 
o ’g'li bor edi. U go'zallikda, lutfu malohatda Yusuf payg ambar 
darajasida edi.
Bor edi voliga bir andoq o 'g 'u l,
Kim anga yuz M isr shahi erdi qul.
Lutfu malohatda jahon ofati,
Dema jahon ofati, jon ofati.
Shorn savodida mahi anvar ul,
Misr eliga Yusufii payg'am bar ul.243 
Shayxning ko'zi unga tushgach, yoqasini chok etadi, 
ishq uni shu ko'yga tushiradi. Vujudida titroq, og'zida dod-faryod 
uyg'onadi. Bu pok ishq edi. Olloh jam olining aksini unda ko'rgan 
edi. Navoiy aytganidek, bu ishq pok edi, haqiqiy ishq edi.