Alisher navoly nomidagi toshkent davlat

1,1 
(j'aft'orov N. Alisher Navoiy “Xarnsa”sida so'fiylar timsoli.
Fil.fei.nom.diss. avtor. Toshkent, 1999. 12-bet.
238 Vohidov R., Hshonqulov H. O'zbek mumtoz adabiyoti tarixi. Toshkent,
2006. 314-bet.
235

---

“Hayrat ul-abror”ning to'rtinchi maqolati “Riyoyi 
xirqapo'shlar sulukidakitn...” deb nomlanadi. Bu bob shunday 
sharhlanadi: “Xirqa kiygan riyokor shayxlar xususidakim, 
ularning oldida haqiqiy libos degani hiyla-nayrang kiyimidir, 
avom xalqqa o'rgatadigan haqiqat va bilimlari esa ahmoqlik, 
haqiqiy m ayxo'rlar to'g'risidakim , ularning vujud kiyimlari 
yo'qlik qo'lining zarbasidan yirtilgan va Iso nafasidek jonbaxsh 
nafaslari esa muqaddas ruh kabi pok va ziyorat joylari falakning 
sahnidi”.239
Unda yolg'onchi, riyokor din vakillari fosh qilinadi. 
Ularning xirqalari, salla, aso (hassa), tasbeh, uzun soqollari, 
xonaqohda o'tirishi, mehrobda toat qilishlari xalqni aldash 
vositasi ekanligi uqtiriladi. Bu el barcha yomonlardan yomonligi 
aytiladi:
Bu el erur borcha yomondin yomon,
Kimki yo'q andin yomon, andin yomon.240 
Bu boradagi fikrlardan so'ng, yigirma to'qqizinchi 
bobda Xoja Abdullohi Ansoriy haqidagi hikoyat keltiriladi. Bu 
hikoyatning hajmi kichik - o 'n to'rt bayt - yigirma sakkiz misra. 
Uning mazmuni ham diniy ruhda. Shoir Abdullohi Ansoriyni 
ulug'laydi. Butun Hirot ahli, hatto olam ahli tomonidan qibla deb 
hurmat qilingan bu so'fiyning ishi toat, Olloh amriga itoat etish 
ekanligi aytiladi. Shayxning Haqqa bo'lgan e'tiqodi, do'zzax-u 
janatdan maqsadi yo'qligi, yor visolidan umidvorligi tasvirlanadi: 
Ulki ani qibla der ahli Hirot,
Dema Hirot ahli, bari koinot.
Ahli ayon soliki atvori ul,
Ismda Abdullohi Ansori ul.
Dedi bukim, ish manga toat turur,
Tengrining am rig'a itoat turur.241
Navoiy “Hayrat ul-abror” dostonining to'qqizinchi 
maqolati “ Ishq o 'ti ta ’rifidakim ...” deb nomlanadi. Bu qismda