Alisher navoly nomidagi toshkent davlat

,93 Алишер Навоий. Хазойин ул-маоний. ДебосЬа // Мукаммал асарлар
т о
‘пламя 
/ 
Илмий-тагщидий 
матн 
асосида нашрга тайёрловсЬи
Х.Сулэ.Ймон. - Тошкеит, 1988. ТЛИ. - Б. 15.
2 1 6

---

va yengilishi, Kepak Mirzoning Mashhadni tashlab ketishi bu 
davrda sultonning ancha vaqt Hirotdan tashqarida yurishiga 
sabab boiganligini ko ‘ramiz. Shu jarayonda Amir Alisherning 
hukumat ishlarini boshqarib turishiga to ‘g ‘ri kelgan.
Viloyatlarda tinchlik o'rnatiiib, Sulton o ‘z o‘g ‘illari, 
xususan, Muhammad Husayn mirzo bilan yarashib, poytaxtga 
qaytayotganida Amir Alisher kutib olishga chiqadi va hushdan 
ketib yiqiladi.
Alisher Navoiy vafotiga doir ilk m a’lumotlar, asosan, 
muarrix Xondamir qalamiga mansub. U Navoiy o iim i 
tafsilotlarini “Makorim ul-axloq” hamda “Habib us-siyar” 
asarlarida yetarlicha haqqoniy va aniq ifodalab bergan. Bu haqda 
Ubaydulla Karimovning tadqiqoti m avjud.194 Faxriy Hirotiy ham 
qisqa bo isa-d a, Navoiy vafoti tafsilotini keltirgan.195 Shulardan 
boshqa manbalarda shoir vafoti tafsilotlari uchramadi. Navoiy 
vafoti sanasi haqidagi m a’lumotlar, yuqorida ko ‘rsatilganlardan 
tashqari, ta ’rix janridagi bitiklarda uchraydi, B a’zi ta ’rix 
to ‘plamlarida ta’rix bilan birga Xondamir qoldirgan shoir vafoti 
tafsilotlari, marsiyalar ham keltirilgan. “Tom ut-tavorix” va 
“Tavorixi 
kasira” 
tobplamlari 
bunga 
misoldir. 
Buni 
mualliflaming izlanuvchanligi yoki originallikni ta ’minlash 
maqsadidagi ilmiy yondashuvi deb baholash uncha to£g‘ri emas, 
albatta. Chunki “Habib us-siyar” mashhiu* asarlardan. U XVI 
asming ikkinchi yarmidan XX asrgacha juda k o ‘p nusxalarda 
tarqalgan. Shu sababdan bu asar ko ‘pchilikka yaxshi tanish, 
undagi m a’iumotlarni ko‘chirib qo‘yish katta qiyinchilik 
tug‘dirmaydi. Tazkiralarda uchragan ta ’rix va marsiyalaming 
orasida aytarli o‘zgarishlar yo‘q. Ammo Navoiy vafoti sanasi 
atrofida 
ko‘pdan-ko‘p 
chalkashliklar 
borligini 
ko ‘ratniz. 
Chunonchi, “Tazkirai tavorix”- (Abdulloh K.obuliy) to‘plamida 
“89 yoshga kirib, zul’ka’da oyining o ’n to‘rtinchisi kuni,