Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti sh. A. Aminjonov, E. N. Nuritdinnov

Bolalar va o‘smirlarning ovqatlanish gigenasi

Ozik, moddalar energiya manbai va qurilishi material xisoblanadi. Ular organizmning bir tekisdagi faoliyati uchun zarur. Bolalar ovqati o‘ziga xos xususiyatga ega. Bolalarga oziq moddalar, bundan tashqari, ularning, o‘sishi va rivojlanishi uchun zarur. SHuning uchun ham bolalar tula qimmatli ovqat eb turishi kerak. SHundagina ularning sog‘ligi mustahkam bo‘lib, aqliy va jismonan yaxshi o‘sib rivojlanadi, turli kasalliklarga chidamli bo‘ladi. Bolalar ovqatida quyidagilar bo‘lishiga e`tibor berish zarur.

1. Ovqat tarkibida organizm uchun zaruriy barcha moddalar (oqsillar, yog‘lar, uglevodlar, mineral tuzlar, vitaminlar va suv) bo‘lishi shart.
2. Ovqat turli-tuman, tarkibida hayvon mahsulotlari bylan bir qatorda ma’lum nisbatda o‘simlik mahsulotlari bo‘lishi kerak.
3. Ovqat sifatli mahsulotlardan tayerlanishi, etarli kaloriyaga ega va etarli hajmda bo‘lishi, to‘q tutishi kerak. Turli yondagi bolalar, o‘smirlar va katta yoshdaga odamlarning mehnat turi, iqlim sharoitiga qarab bir kunlik zaruriy vitaminlar normasi aniklangan.
Birinchi smenada o‘kiydigan o‘kuvchilar nonushtani uyda (7.30-8.00), 1-5 sinflarda maktabda eydilar ikkinchi nonushtada ularga maktabda issiq ovqat beriladi. Maktabdan qaytgach, soat 15 da tushlik qilinadi. Kechki ovqat soat 19-20 da eyiladi.
Ikkinchi smenada o‘kiydigan o‘quvchilar uchun ertalabki nonushta soat 8 da, tushlik soat 12-13 da, soat 19 da kechki ovqat eyiladi.
Ovqatlanish orasidaga vaqt 3-4 soatdan ortiq bo‘lmasligi kerak. O‘kituvchilarning ota onalariga ularning to‘g‘ri ovqatlanish haqida mukammal tushuntirish kerak.


Tayanch iboralar
1.Oqsip
2.Karbonsuvlar
3.YOg‘.
4.Vitaminlar.
5.Miniral moddalar
6.Suv.
7.Oqsilga talab.
8.Azot muvozanati.
9.Energiya.
10. Aerob va anaerob.


Savollar
1. Moddalar almashinuvining yoshga xos xususiyatlari nimalardan iborat?
2. Bolalar organizmi uchun vitaminlar, suv va mineral moddalar qanday ahamiyatga ega?
3. Ovqatlanishga qanday gigienik talablar qo‘yiladi?