Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti jismoniy madaniyat va sportni o

O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tasarrufidagi sport 

maktablari bo’yicha 2002 yil 31 dekabrgacha bo’lgan 

MA’LUMOT 

№ 

Viloyatlar  

BO’SMlari  

soni  

Ixtisos 

lashgan 

IBYoOZM 

Shu jumladan qishloq 

joylarda  

BO’SM lar 

soni 

Ixtisos-

lashgan 

IBYoOZM 

 

Qoraqalpog’iston 

25 

1 

21 

- 

 

Andijon  

47 

1 

32 

- 

 

Buxoro 

21 

5 

14 

2 

 

Jizzax 

17 

- 

9 

- 

---

 

 

88 

 

Qashqadaryo  

21 

- 

19 

- 

 

Namangan  

30 

3 

17 

- 

 

Navoiy  

12 

- 

9 

- 

 

Samarqand 

38 

3 

27 

- 

 

Surxondaryo  

16 

- 

14 

- 

 

Sirdaryo 

15 

- 

9 

- 

 

Farg’ona 

36 

1 

26 

- 

 

Xorazm 

17 

- 

14 

- 

 

Toshkent viloyati 

32 

2 

15 

- 

 

Toshkent shahri 

9 

18 

- 

- 

Jami 

336 

34 

226 

2 

 

 

 

 

Ko’p bosqichli ommaviy sport tadbirlarining sog’lomlashtiruvchi  

va tarixiy ahamiyati. 

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni bilan 1993 yil martda «Sog’lim 

avlod uchun» ordeni ta’sis etildi. Uning nizomida ifodalanishicha ta’lim-tarbiya hamda 

tibbiyot maskanlarida a’lo darajada xizmat qilgan xodimlar, rahbarlar va bu sohaga ulkan 

hissa qo’shgan shaxslarga I-III darajali ordenlar berilmoqda. Respublikaning deyarli 

barcha viloyatlardagi jismoniy tarbiya o’qutuvchilari, BO’SMning murabbiy va 

rahbarlari, sport tashkilotlarining mas’ul xodimlari bu orden bilan mukafotlanmoqda. 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning «Ta’lim-tarbiya va kadrlar 

tayyorlash tizimini tubdan isloh qilish, barkamol avlodni voyaga yetkazish to’g’risida»gi 

Farmoni (1997 yil 10 oktyabr), O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 

yil 27 maydagi qarori va boshqa rasmiy hujjatlar asosida «Sog’lom avlod» davlat 

dasturi» ishlab chiqildi va amalga oshirilmoqda. Dasturning asosiy yo’nalishi tibbiyot, 

ta’lim, mahalla va boshqa sohalarda aholining salomatligini muhofaza qilish, sog’liqni 

yaxshilash bo’yicha ta’lim-tarbiya jarayonlarini yanada yaxshilash, bunda oila, mahalla 

va mehnat jamoalarda ijtimoiy turmush sharoitni yaxshilashga qaratilgan tadbirlarni 

maqsadli o’tkazish ko’zda tutildi. Eng avvalo, «Sog’lom ona va sog’lom bola»  shiori 

ustuvor bo’lishi ta’kidlangan. 

Bunday umum madaniy va tarbiyaviy jarayonlarning salmoqli mazmuni jismoniy 

tarbiya bilan bog’langanligi muhim ahamiyatga egadir. Shu sababdan ham bolalar 

bog’chalari, umumta’lim maktablari, kasb  –hunar koledjlari, liseylar va oliy o’quv 

yurtlarida jismoniy tarbiya dasrlari, sport mashg’ulotlari hamda ommaviy sport 

musobaqalarni tashkil etishga katta e’tibor berilmoqda.  

Yana e’tiborli tomoni shundaki maxsus maktablar (nogiron va jismonan ojiz) va 

nogironlar sport klublarida jismoniy tarbiya va sportga alohida e’tibor berilib, ularning 

salomatligini saqlash, yaxshilash va rivojlantirish yo’lida o’ziga xos tadbirlar, 

mashg’ulotlar va hatto sport musobaqalari ham tashkil etilmoqda.  

O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi umumiy o’rta ta’lim 

maktab o’quvchilari o’rtasida «Umid nihollari - 2003» sport musobaqalarining 1-bosqich 

natijalari samarali bo’ldi. 

Respublika bo’yicha umumiy o’rta ta’lim maktablar soni 9690 ta bo’lib, jami 

o’quvchilar soni 6.258.796 tani tashkil etadi. Barcha viloyatlar, tuman (shahar)lardagi 

maktablarda o’tkazilgan «Umid nihollari -  2003» sport musobaqalarining 1-  bosqichida 

---

 

 

89 

9690 ta maktabda 6.116.930 nafar o’quvchi ishtirok etgan. Viloyatlar bo’yicha ishtirok 

etuvchilar qo’yidagi ko’rsatkichlarda namoyon bo’ladi.  

2-Jadval 

№ 

Viloyatlar 

Maktabla

r  

soni  

O’quvchi

lar soni  

1-bosqich ishtirokchilari  

 

Jami  

1-4 

5-7 

8-11 

1 

Qoraqalpog’iston 

763 

377271 

122681 

121529 

121349  365559 

2 

Andijon  

741 

565323 

209765 

156650 

161809  528224 

3 

Buxoro 

531 

347108 

119084 

105909 

96345 

321338 

4 

Jizzax 

537 

268315 

99070 

71460 

60170 

230700 

5 

Qashqadaryo  

1083 

623578 

244302 

184145 

173456  601903 

6 

Namangan  

672 

512999 

211791 

155122 

146208  513121 

7 

Navoiy  

375 

205966 

70678 

84201 

88730 

243609 

8 

Xorazm 

534 

349834 

107271 

99448 

102597  309316 

9 

Farg’ona 

906 

691769 

285780 

206712 

193040  685532 

10  Samarqand 

1195 

744237 

282501 

247893 

145529  675923 

11  Toshkent viloyati  

896 

529280 

180243 

155540 

130960  466743 

12  Surxandaryo 

822 

515579 

196094 

147608 

104824  448526 

13  Sirdaryo 

308 

159613 

51830 

42337 

2654 

96821 

14  Toshkent shax. 

327 

367924 

189311 

223442 

216862  629615 

 

Jami 

9690 

6258796 

256856

9 

2001996  174533  6.166.9

30 

 

1. «Umid nihollari» sport musobaqalarining 1 maktab  bosqichida umumta’lim 

maktablarida 12 sport turining barcha turlarini o’tkazish imkoniyati yo’qligi ishlarning 

to’g’ri yo’lga qo’yilmaganligidir. Muammolarni bartaraf qilish uchun tumanlardagi 

BO’SMlarning sport turlari bo’yicha murabbiylarini umumta’lim  maktablariga 

biriktirish hamda maktablarda o’qiyotgan ma’lum sport turlari yo’nalishi bo’yicha yuqori 

sport ko’rsatkichlariga ega bo’lgan o’quvchilarni hakamlikka jalb etish, mahallalarda 

yashayotgan sport fidoyilaridan maqsadli foydalanish zarurdir. 

Avval an’ana bo’lgan maktab o’quvchilari, mehnatkashlarning spartakiadalari, 

talabalarning «Haftalik» musobaqalari va umum Respublika Spartakiadalari o’rniga 

mustaqillik jarayonida kashf etilgan ko’p bochqichli sport musobaqalari o’tkazib 

borilmoqda. 1. 2001 yilda 6742 ta maktabgacha ta’lim muassasalarida 608500 nafar 

bolalar, 65862 pedagog va boshqa xodimlar bor. Ularda «Quvnoq bolalar», 

«Polvonchalar» kabi turli toifadagi (tuman-shahar va jamoalar) musobaqalar 

o’tkazilmoqda.  Bunda eng avvalo bolalarni sog’lom qilib tarbiyalash, sport elementlarini 

bajarishga o’rgatish hamda qiziqtirish, o’zining harakat faoliyatlarini kuzatish, nazorat 

qilish kabi muhim tarbiyalash jarayonlari mujassamlashtirilgan. 

2. Umumta’lim o’rta maktablar, maxsus maktablarda nogiron va jismonan ojiz 

bolalar 5.992.364 o’quvchi, 440762 o’quvchi mavjud, sport turlari bo’yicha ommaviy 

sport musobaqalarini o’tkazish. Bunday musobaqalar 2000 yildan boshlab o’tkazilayogan 

«Umid nihollari» Respublika maktab o’quvchilarining eng yuqori bosqich dasturlari 

negizida tashkil etilmoqda. 2002 yildan musobaqalarda 5.5 mln. o’quvchi qatnashdi. 

3. 200 ta kasb-hunar kolledjlari 46 ta akademik liseylar va o’rta maxsus o’quv 

yurtlarining 69346 o’quvchilari orasida «Barkamol avlodlari» sport musobaqalari 1999 

yildan boshlab (Jizzax shahri), (2001 yilda Farg’ona) jamoalar, tuman-shahar, viloyatlar 

---

 

 

90 

miqyosida o’tkazilib, yuqori bosqichi –  Respublika finali bilan yakunlanmoqda. 

Bo’limlarda 2001 yilda 500 ming o’quvchi ishtirok etdi. 

4. 64 ta Oliy o’quv yurtlarida 5055 nafar magistrlar va 178435 bakalavrlar bo’lib 

talabalarning (2000 yil Namangan,  2002 yil Buxoro, 2004 yil Samarqand) ham avvola 

har bir Oliy o’quv yurtlarida, keyinchalik shahar-tuman (viloyat) miqyosida Oliy o’quv 

yurtaliraro musobaqalar shaklida o’tkazilmoqda. Ularning yakunlovchi qismi –  finali 

Respublika miqyosida tashkil etilmoqda.  

E’tirof etish kerakki, bu bosqichlardagi Respublika musobaqalarini boshlash va 

yakunlash qismlari bayram tusini olmoqda. Taniqli san’atkorlar, yozuvchi-shoirlar, fan 

va madaniyat arboblari  ishtirok etib, tantanalarga fayz kiritmoqda. Bu, albatta, 

mustaqillik in’om etgan ulkan madaniy tadbirlarning biridir. Buxoroda o’tkazilgan 

ikkinchi Universiada qatnashchilarini Respublika Prezidenti I.A.Karimov shunday 

tabrikladi., ya’ni: