Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari

         Matematika  bo’yicha  sinfdan  tashqari  ishlar    -  darsdan  tashqari  vaqtda 
o’quvchilar bilan olib boriladigan majburiy bo’lmagan mashg’ulotlarga tushuniladi. 
       
Ikkita  yo’nalish  mavjul:  boshqalardan  dastur  materialini  o’zlashtirishda  orqada 
qolayotgan o’quvchilar  bilan  ishlash(qo’shimcha  sinfdan tashqari  mashg’ulotlar);  matematikani 
o’rganishga  boshqalarga  qaraganda  qiziqish  va  qobiliyat  ko’rsatayotgan  o’quvchilar  bilan 
ishlash. 
       
Birinchi yo’nalish maktablarda amalga oshiriladi, individual asosda olib boriladi. 
Asosiy  maqsadi,  matematika  kursi  bo’yicha  o’quvchilar  bilimidagi  kamchiliklarni  o’z  vaqtida 
bartaraf  etish  hisoblanadi.  Uning  quyidagi  xususiyatlari  mavjud:  qo’shimcha  sinfdan  tashqari 
mashg’ulotlar 3-4 o’quvchi bilan olib boriladi, ular  bir xil bilim saviyasida, qobiliyati bir xil; bu 
mashg’ulotlar individuallashtirilgan; bir haftada bir marta, individual reja bo’yicha uy ishi bilan 
qo’shib  olib  boriladi;  takroriy  o’tilgandan  so’ng  yakuniy  nazorat  o’tkazilib,  baho  qo’yiladi; 
ta’limiy  xarakterga  ega,    “  didaktik  materiallar”  dagi  mustaqil  ish  yoki  nazorat  ishlardan 
foydalaniladi; o’qituvchi o’zgarishni tahlil etib boradi, tipik xatolarni o’rganadi va bartaraf etish 
yo’llarini izlaydi.    
      Ikkinchi yunalishda asosiy maqsadlar: o’quvchilarda matematikaga turg’un qiziqishni 
uyg’otish  va  rivojlantirish;  o’quvchilar  bilimlarini  kengaytirish  va  chuqurlashtirish;  matematik 
qobiliyatlarni  optimal  rivojlantirish;  matematik  tafakkur  madaniyatini  tarkib  toptirish;  mustaqil 
ijodiy  ko’nikmalarni  shakllantirish;  matematikaning  amaliy  ahamiyati  haqidagi  tasavvurlarni 
kengaytirish;  matematik  modellashtirish  axamiyatini  tushunish;  jamoa  faoliyatini  vujudga 
keltirish; faol matematik faoliyatga ko’rsatishga tayyorlash. 
       Sinfdan  va  maktabdan  tashqari  ishlar  uch  xil  bo’ladi:  bular  sinfdan  tashqari  ishlar; 
maktabdan tashqari ishlar; sirtqi ishlar. 

---

 
269
     Sinfdan  tashqari  ishlarning  eng  tarqalgan  turlari  mavjud:  matematik  to’garak,  matematik 
haftalik,  matematik kecha, viktorina  va konkurslar, matematik  musobaqalar,  maktab  matematik 
olimpiadalari,  devoriy  gazeta,  yosh  matematiklar  klubi,  matematik  ekskursiyalar,  sinfdan 
tashqari o’qish, ilmiy konferensiyalar va h.k.lar.