Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti "filologiya" fakulteti

Insonlar  orasida  qanday  tafovut  borligini  ko’rgin.  Birov  qibla  deb 

tangriga yuzlansa, boshqa birov butga yuzlanadi. 

 

 

Ahmad  Yugnakiyning  dostonida  ham  shu  g’oyaga  urg’u  berilganligi 

ko’zga tashlanadi: 

 

Bilik bilmagandin bir ancha bo‘dun, 

O‘z ilgin but etib idim bu tedi.  [34. 68] 

Bilimsiz bo’lganliklari uchun qancha-qancha odamlar o’z qo’llari bilan 

but yasab, unga “tangrim shu” deb sig’indilar. 

 

“Hibat  ul-haqoyiq”  va  “Hyrat  ul-abror”  dostonlarida  muhokama 

qilinadigan  muhim  masalalaridan  biri  to’g’rilik,  rostlik  masalasidir.  “Hibat 

ul-haqoyiq”ning  til  odobi  haqidagi  bobida  rost  so’zlash  odobi  va  fazilatlari 

haqida rang-barang tamsillar keltiriladi: 

 

Ko‘ni so‘z asaltek, bu yalg‘an basal, 

       Basal yeb achitma og‘iz, ye asal. 

        

Yo yolg‘on so‘z igtek ko‘ni so‘z shifo, 

        

 

Bu bir so‘z uzog‘i urulmish masal. [34. 70] 

To‘g‘ri so‘z asal kabidir, yolg‘on so‘z esa sarimsoq piyozdir. Sarimsoq 

piyoz eb og‘zingni achitma, asal egin. Yoki yolg‘on so‘z kasallik kabidir, chin 

so‘z esa shifodir, bu ma’noda ko‘plab masal va ibratli maqollar to‘qilgan.