Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент



Download 2,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet163/328
Sana26.04.2022
Hajmi2,72 Mb.
#582845
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   328
Bog'liq
Геосиёсат

 
 
 
 
Халқаро молиявий институтлар 
Иккинчи Жаҳон урушидан кейин халқаро иқтисодий ва 
молиявий ҳамкорликнинг ривожи 1944 йилда АҚШ ва Европанинг 
бир гуруҳ давлатлари орасида имзоланган Бреттон-Вуд битими 
асосида шаклланган валюта ва молия институтларининг 
яратилишига олиб келди. Ўшанда иккита халқаро ташкилот – 
Халқаро Валюта Жамғармаси (ХВЖ) ва Халқаро Тиклаш ва 
Тараққиѐт Банки (ХТТБ)ни ташкил этиш тўғрисида қарор қабул 
қилинган эди. АҚШ 1971 йилда долларни эркин равишда олтинга 
алмаштиришни тўхтатгач, Бреттон-Вуд системаси барҳам топди. 
Бироқ ХВЖ ва ХТТБлар ўз фаолиятини тўхтатгани йўқ. Улар 
1
Перегудов С.П., Семененко И.С. Корпоративное гражданство как новая форма отношений бизнеса, 
обўества и власти.М.,2006, с.59. 


292 
бугунги кунда ҳам ишлаб турибди ва хийла кенгайиб, глобал 
иқтисодий ташкилотларга айланди. ХТТБнинг бўлими сифатида 
1956 йилда Халқаро Молия Корпорацияси (ХМК), Халқаро 
Ривожланиш Уюшмаси (ХРУ) ва 1988 йилда Инвестиция 
Кафолатлари бўйича Кўптомонлама Агентлик (ИККА) бунѐд 
этилди. Ҳозирги даврда бу гуруҳларнинг ўзи биргаликда Жаҳон 
Банкини барпо этди. Бу беш ташкилот ўзаро чамбарчас боғланган 
ва, айтиш мумкинки, бир марказдан бошқарилади. Фақат ХВЖ 
аъзоларигина ХТТБ аъзоси, фақат ХТТБ аъзоларигина учта бўлим 
аъзоси бўлиши мумкин. Расмий жиҳатдан бу ташкилотлар 
БМТнинг ихтисослаштирилган муассасаси статусига эга, аммо 
амалда улар АҚШнинг тегишли институтлари назорати остида 
“тўла мустақил” фаолият олиб борадилар
1
. Улар иқтисодий, 
ижтимоий, сиѐсий ва маданият соҳаларида халқаро даражада турли-
туман трансмиллий лойиҳаларни амалга ошириш ваколатига ҳам 
эгадирлар. 
Бугунги кунда Жаҳон Банки ва ХВЖ сиѐсатига бу ташкилотлар 
акциясининг кўпига эга бўлган АҚШ, Япония, Германия, Франция 
ва Англия катта таъсир кўрсатмоқда. 
Ҳозирги вақтда, глобаллашув кучаяѐтган бир шароитда барча 
халқаро молиявий институтлар иқтисодий либераллаштириш, бозор 
иқтисодиѐти ва эркин тижорат нормаларини стандартлаштириш 
ғояларини ҳаѐтга жорий этиш жараѐнида фаол иштирок 
қилмоқдалар.
Шуни айтиш керакки, Жаҳон Банки ва ХВЖ асосан миллий 
давлатларга молиявий ѐрдам бермоқда. Бироқ улар молиявий ѐрдам 
берар экан, давлатлар олдига қатор шартларни қўядилар. Бу эса, ўз 
навбатида, давлатларнинг ички ва ташқи сиѐсатига, уларнинг 
геосиѐсий мақсадларни шакллантириши ва амалга оширишига 
таъсир ўтказади, баъзи ҳолларда эса қайси йўлдан боришини ҳам 
белгилаб беради. Бир сўз билан айтганда, халқаро молия 
институтлари гарчи геосиѐсий ва геостратегик жараѐнларнинг 
бевосита иштирокчилари бўлмасалар-да, улар ўз фаолияти билан 
минтақалар ва давлатларнинг трансмиллий ва ижтимоий-сиѐсий 
ҳаѐти марказида бўладилар.

Download 2,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   328




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish