Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент



Download 2,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet142/328
Sana26.04.2022
Hajmi2,72 Mb.
#582845
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   328
Bog'liq
Геосиёсат

Макон омили”
классик геосиѐсатнинг иккинчи қонуни 
ҳисобланади. Бу қонун инсоният тараққиѐтида атроф муҳитнинг 
алоҳида роль ўйнашини ифодалайди. 
Америкалик олим А.Мэҳен ижтимоий тараққиѐтда макон 
омилининг ролини геосиѐсатнинг иккинчи қонуни сифатида илгари 
сурган эди. Кейинги даврларда бошқа геосиѐсатчилар бу қонунни 
ривожлантирдилар. 
Мэҳен
“Денгиз кучининг тарихга таъсири”
асарида давлатлар 
ва халқлар ҳаѐтида, ривожида маконнинг роли айрим шахслар, 
кишилар ва халқларнинг ролидан кам эмаслигини исботлашга 
ҳаракат қилди. Унинг фикрича, характери ва ҳукмрон бошқарув 
системасидан қатъий назар, давлатлар ва халқлар қулай табиий-
географик 
шароитда 
(макон 
омили) 
анча 
жадалроқ 
ривожланадилар. Олим ўз фикрини Англиянинг XIX асрдаги 


259 
тараққиѐти билан далиллайди ва унинг ривожи асосида “эга бўлган 
макони”, яъни денгизнинг устунлиги туради, деб ҳисоблайди. 
Россиянинг ҳозирги баъзи геосиѐсатчилари яна бир геосиѐсий 
воқелик – 
“қуруқлик ва денгизнинг синтези”
ни бу фаннинг 
учинчи қонуни
сифатида илгари сурди. 
А.Дугин, Н.А.Нартов ва россиялик бошқа олимлар геосиѐсатнинг 
қуруқлик ва денгиз категориясидан ташқари уларнинг ҳар 
иккаласининг аломатлари ва афзалликларини ўзида бирлаштирган 
“соҳил зонаси” макони ҳам мавжуд, деб ҳисоблайдилар. Уларнинг 
фикрича, 
бу 
“зона” 
ҳар 
иккала 
макон 
элементларини 
бирлаштиргани сабабли бир маконли давлатлардан устунроқ бўлиб, 
фаолроқ ривожланади. Бироқ, шуни айтиш керакки, Россия илмий 
марказларидан бошқа жойда деярли ҳеч қайси олим бу ғояни 
геосиѐсатнинг учинчи қонуни сифатида тан олган эмас. 
Классик геосиѐсатда жаҳон геосиѐсий ривожи, давлатларнинг 
жаҳоний 
кучи, 
уларнинг 
дунѐдаги 
таъсир 
доираларини 
эгаллашларининг асоси сифатида қараладиган геосиѐсий қонунлар 
ҳозирги амалий геосиѐсатда мутлақо ишлатилмаяпти, деб айтиш 
мумкин. Бу қонунлар бугунги кунда фақат илмий геосиѐсатда 
жаҳоннинг геосиѐсий ривожи, унинг асосий босқичлари ва умумий 
қонуниятларини тадқиқ этишда қўлланмоқда.

Download 2,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   328




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish