Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

Нурсултон Назарбоев 
томонидан 
илгари сурилган собиқ СССРнинг республикалари ва Жануби-
Шарқий Осиѐнинг бир қанча давлатлари кириши мумкин бўлган 
“Евроосиѐ Иқтисодий Иттифоқи” ғояси янги евроосиѐчиликнинг 
яна бир оқими бўлди. Бу ғояни рўѐбга чиқариш геоиқтисодий 
нуқтаи назардан кўрсатилган давлатларнинг ўзаро иқтисодий
таъсирини 
янада 
кучайтириши, 
шунингдек 
ҳамкорликда 
трансмиллий иқтисодий, нақлиѐт, коммуникация ва бошқа 
лойиҳаларни 
амалга 
ошириш 
йўли 
билан 
“иқтисодий 
евроосиѐчилик”
сиѐсатини ўтказишга кўмаклашиши мумкин.
Янги евроосиѐчиларнинг бошқа бир гуруҳи кўпроқ 
“миллатчи 
евроосиѐчилик 
ғоялари” 
билан 
чиқиб, 
илк 
рус 
евроосиѐчиларининг меросини ўрганишга, уни Россиянинг ҳозирги 
ҳаѐтига татбиқ этишга чорламоқдалар, асосан буюртма шаклидаги 
миллатчи-шовинистик 
характердаги 
тезисларни 
ўртага 
ташламоқдалар, рус ва туркий халқларнинг, бу минтақада яшовчи 
барча аҳолининг этномиллий ҳис-туйғуларини қитиқламоқдалар. 
1
Туровский Р.Ф. Политическая география. М., 1999, с.36. 
2
Зюганов Г.А. Россия – Родина моя. М., 1998, с.158. 

---

194 
Россия 
либерал-демократик 
партиясининг 
раиси 
В.В.Жириновский 
бу оқимнинг раҳнамосидир. У “Жанубга сўнгги 
ҳужум” (Москва, 1994) ва бошқа кўпгина китоблари ҳамда 
мақолаларида Россиянинг ҳозирги геосиѐсий вазияти ва келажак 
режаларини ўзига хос тарзда изоҳламоқда
1
.
АҚШ, Япония ва Хитой каби буюк давлатлар билан Россияни 
қиѐслар экан, Жириновский Россия бу давлатлардан жуда кучли ва 
улардан олдинда турибди, дея даъво қилади. Ўз миллатчилик 
қарашларидан келиб чиққан ҳолда у ҳозирги босқичда Россиянинг 
асосий геосиѐсий вазифаси унга хавф солаѐтган миллий-диний, 
маданий-тарихий ва бошқа хатарли тенденцияларни йўқ қилишдир, 
деган хулосага келади. Унинг фикрича, гўѐ СССР қулагандан кейин 
бу таҳдидлар янада кучайган, натижада Туркия ва Эрон 
советлардан кейинги маконга кўпроқ аралашадиган бўлиб қолган 
ва Ўрта Осиѐ ва Кавказортининг мусулмон аҳолиси орасида 
аксилроссия фаоллиги ошган эмиш. 
Жириновский Россияга СССР вақтида барпо этилган барча 
нақлиѐт коммуникациялари ва ташқи дунѐга ўтиш йўлларини 
зўрлик йўли билан ўз назорати остига қайтаришни, Болтиқ денгизи 
ва 
Қора 
денгиз 
йўналишидаги 
ўз 
ташқи 
сиѐсатини 
фаоллаштиришни таклиф қилади. 
Жириновскийнинг 
рус 
сиѐсатига 
ѐндашуви 
“буюк 
давлатчилик”, 
великорус 
миллатчи-шовинистик 
ғояларга 
асосланади. У шу ғоялар асосида МДҲ мамлакатлари, Афғонистон, 
Покистон, Ҳиндистон ва Ҳинди-Хитой океани ҳудудларини ишғол 
этиш таклифини илгари суради.
Россия 
геосиѐсатида 
евроосиѐ-миллатчилик 
геосиѐсат 
оқимининг Жириновскийдан бошқа намояндалари ҳам бор.Улардан 
айримлари