Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент



Download 2,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet153/328
Sana26.04.2022
Hajmi2,72 Mb.
#582845
1   ...   149   150   151   152   153   154   155   156   ...   328
Bog'liq
Геосиёсат

Функционал метод:
бу метод ижтимоий ҳаѐтнинг турли 
соҳалари 
орасидаги 
боғлиқлик 
ва 
алоқаларни, 
сиѐсий 
муносабатлар, ҳарбий ихтилоф ва зиддиятлар, миграция ва 
мамлакат 
аҳолисининг 
зичлиги, 
фуқароларнинг 
сиѐсий 
фаоллигининг аҳволи ва маънавий-психологик руҳининг аҳволи 
кабиларни ўрганишга кўмаклашади. 


272 
Функционал 
метод 
геосиѐсий 
қарорларнинг 
ахлоқий 
нормаларидан 
узоқ 
бўлиб, 
ижобий-прагматик 
қоидаларга 
асосланади. Машҳур итальян сиѐсатчиси ва мутафаккири 
Н.Макиавелли бу методдан кенг фойдаланган биринчи олимлардан 
бўлган эди. У “Ҳукмрон” китобида реал сиѐсатда диний 
ақидалардангина эмас, балки ахлоқий қадриятлардан ҳам воз кечиш 
зарурлигини асослашга ҳаракат қилган эди. У функционал 
сиѐсатнинг методологик асоси ижтимоий ҳаѐтнинг зиддиятлари 
билан боғлиқ деб билган эди. 
Бихевиористик метод:
бу шу номдаги оқим ва назария 
тарафдорлари томонидан кенг фойдаланилган илмий методдир. 
Бошқа ижтимоий фанларда ва конкрет социологик тадқиқотларда 
ҳам бу методдан фойдаланилади. 
Бихевиористик методнинг моҳияти билим ва тажриба асосида 
очиқ-ойдин, аниқ, бир маъноли ва амалиѐтда текширувдан ўтадиган 
қарорлар таклиф қилишдан иборат. Бу методни ва унинг 
талабларини геосиѐсатга биринчи бўлиб америкалик сиѐсатшунос, 
кейинчалик АҚШнинг 28-президенти Вудро Вильсон (1856-1924)
1880 йилда киритган. 
Вильсон ички сиѐсатда ҳам, геосиѐсатда ҳам шахсий омилнинг 
энг аввало, йўлбошчининг ролини алоҳида таъкидлаб кўрсатган ва 
кишиларнинг 
хатти-ҳаракати 
ва 
уларнинг 
манфаатларини 
ифодалаш даражасини айни “йўлбошчининг қобилияти ва 
дунѐқараши” билан боғлаган. У кишиларнинг (халқлар, 
давлатларнинг) манфаатлари мазмунини конкрет тарихий шахс 
(раҳнамо) шакллантиради, илгари суради ва амалга оширади, деб 
ҳисоблаган эди. Бихевиористик тадқиқотнинг асосий ғояси ҳам 
айни шундан иборатки, у “кишиларнинг реал эҳтиѐжларини 
аниқлаш” ва раҳнамо (шахс) характерининг моҳиятини биргаликда 
олиб қарайди. Бу назарияга мувофиқ, раҳнамолар томонидан қабул 
қилинган қарорлар “кишиларнинг ижтимоий эҳтиѐжларини” 
ифодаламаслиги ҳам мумкин ва уларнинг табиати кўпроқ 
субъектив, ўзига хос ва индивидуал бўлади. 
Юқорида айтилганлардан кўриниб турибдики, бихевиористик 
метод тадқиқотчиларга давлатларнинг геосиѐсий фаолияти ва 
давлатлараро муносабатларни ўрганишда кишилар (халқлар ва 
давлатлар)нинг ижтимоий эҳтиѐжлари ролини очишга ѐрдам 
бериши билан бирга, йўлбошчиларнинг характери, фаолияти, хулқ-


273 
атвори ва психологик аҳволининг таъсирини ҳам ҳисобга олишни 
тавсия қилади. 

Download 2,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   149   150   151   152   153   154   155   156   ...   328




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish