Algoritmlash

1 ni qo‘sh 1 ni qo‘sh

1 ni qo‘sh ^{2 ga ko'paytir}

1 ni qo‘sh ^{2 ga ko'paytir}

1 ni qo'sh ^{2 ga ko'paytir}

1 ni qo'sh ^{2 ga ko'paytir}

1 ni qo‘sh ^{1 ni qo‘sh}

1 ni qo‘sh

1 ni qo‘sh

1 ni qo‘sh

1 ni qo‘sh

1 ni qo‘sh

1 ni qo‘sh

1 ni qo‘sh

1 ni qa‘sh

1 ni qo'sh

1 ni qo‘sh

1 ni qo‘sh

Bu algoritmlardan qaysi biri sizga ma‘qul? Nima uchun?

30





2.4-mashq

17 sonini hosil qilish uchun o'zingiz biror algoritmni o'ylab toping. Bunday algoritm nechta ko'rsatmadan iborat boMishi mumkin:

a) agar birinchi ko'rsatma 1 ni qo‘sh bo'lsa;

b) umumiy holda.

2.3- masala

qiliNima deb o'ylaysiz, ekranda ixtiyoriy musbat sonni hosil

sh mumkinmi? Javobingizni asoslab bering.

barQuyidagichai musobaqa o'tkazing: kimdir son aytadi va

algcha shu sonn ‘hosil 'qilishga intiladi. Kim eng kam qadamli

oritm tuzsa, o sha g olib boMadi.

2.4- masala

a) 15 sonini 8 tadan kam qadamda hosil qiling;

b) 1024 sonini hosil qiling;

qa d) ekrangal 4 soni yozilgan. Undan 15 sonini 6 tadan kam

damda hosi qiling.

Ijrochi Chigirtka

kv Gorizontal to‘g‘ri chiziqro‘tkazamiz va unda bir xil masofada chadrat nishonlar joyiashti amiz (2.1-rasm). Nishonlar to‘g‘ri gi iziqdagi nuqtalarni bildiradi. Nuqtalardan birini 0 bilan bel- c laymiz. Undanro'ngdagi , nuqtalarni I, 2,a3, 4 va shu kabi, hapdagi nuqtala ni -I, -2 -3, -4 va shu k bi belgilaymiz. Bu

to‘g‘ri chiziqni sonlar o‘qi deb ataymiz. Sonlar o‘qida Ijrochi

Chigirtka yashaydi. Rasmda (va bundan keyin) u K harfi bilan

belgilangan.

K

-2 - 1 0 1 2 3 4 5 6 7

2.1-rasm.

joy Boshlang‘ich vaqtda Chigirtka sonlar o‘qining 0 nuqtasida (2.lashgan. U uch birlik oldinga (2.2-rasm) va 2 birlik orqaga

3-rasm) sakrashi mumkin.
-2 - 1 0 1 2 3 4 5 6 7

2.2-rasm.

31

-2 - 1 0 1 2 3 4 5 6 7

2.3-rasm.

ras Quyidagi algoritm asosida Chigirtka qanday sakragani 2.4- mda ko'rsatilgan:

oldinga 3

oldinga 3

orqaga 2

orqaga 2

orqaga 2
-2 - 1 0 1 2 3 4 5 6 7

2.4-rasm.

7-sharh

Chigirtka masalasida hoshlang ‘ich qiymat: Chigirtkamng boshlang‘ich holati, ya ’ni qaysi tartib raqamli kvadratda turganligi bo ‘Isa, natija Chigirtkaning talab qiiingan tartib raqamli kvadratga tushishidir.

2.5- mashq

a) Chigirtkani 0 nuqtadan 7 nuqtaga o'tkazing.

b) Chigirtkani 0 nuqtadan 2 nuqtaga o'tkazing.

2.5- masala

Ravshanda faqat 3 kg li toshlar bor, Rustamda esa faqat 2 kg li toshlar bor. Ravshan Rustamga 7 kg nok qarz. U qanday qilib shu toshlar yordamida qarzini uzadi?

Bu masala Chigirtka bilan biror bog'liqlikka egami?

2.6- masaJa

4 Chigirtkani 0 dan 5 gacha kesmadantchiqmagan holda 2, 3,

va 5 nuqtalarning har birida bir mar adan bo'lishga majbur

qiling.

2.7- masala

Chigirtka algoritmni bajarishni 0 nuqtada boshladi va 2 nuqtada tugatdi. Shu algoritm yana bir marta bajarildi. Chigirtka qaysi nuqtaga borib qoldi?

32

2.8- masala

d Chigirtka to'g'ri chiziqda yotgan ixtiyoriy nuqtaga bora ola-

imi? Qanday qilib? (Albatta, biz kasr sonlar emas, faqat butun

sonlarga mos nuqtalar haqida so‘rayapmiz.)

2.9- masala

Al Chigirtkaning ko'rsatmalar ro‘yxatini ozgina o‘zgartiramiz.

Ijrbatta, ko‘rsatmalar lro‘yxatining ozgina o‘zgartirilishii yangi

C ochikhosil bo‘lgan igini bildiradi. Lekin baribir uno‘ham

higirt a deb atayveramiz. Bu Chigirtka uchun yangi k rsat-

malar ro'yxati ham ikkita ko'rsatmadan iborat boMadi:

oldinga 7

orqaga 5

maYangi Chigirtka to‘g‘ri lchiziqda yotgan ixtiyoriy nuqtaga,

salan, 1 nuqtaga bora o adimi?

E’tibor qilgan bo'lsangiz, bizda idishlarining soni va hajmi bilan farqlanadigan juda ko‘p har xil Suvchi bor edi. Xuddi shunday turli Chigirtkalar bilan ish ko'rishimizga to‘g‘ri keladi: ular oldinga va orqaga har turli sakrashlarni bajaradi.

Algoritmlashni qanday yengillashtirish mumkin

8 l Yana Suvchi masalasiga qaytamiz. Bizda 5 litrli A idish va ye itrli B idish bor, 4 litr suvni o‘Ichab olish kerak. Masalaning

chimi quyidagicha bo'ladi: