Aleksandr Konstantinovich Glazunov

 

Aram Ilyich Xachaturyan.(1) 

(1903 yil  6 iyun –1978 1 may). 

 

 

Aram Ilyich Xachaturyan  XX asrning yirik kompozitorlaridan biridir. 

Uning eng yahshi asarlarining musiqasi yorug’ optimizmga, temperamentga 

to’la bo’lib, ularda kompozitor o’z millatining  hayotini ko’rsatadi. 

 

A.I.Xachaturyanning  ijodiy  merosiga  turli  janrlarda    yozilgan  asarlar 

kiradi:  «Gayane»,  «Spartak»  baletlari,  xar  hil  spektakllarga  musiqa  (M.Yu. 

Lermontovning  «Maskarad»  dramasiga),  kinofilmlarga    musiqa  («Pepo», 

«Admiral Ushakov», «Otello») , organ bilan orkestr uchun simfonik poema, 

ovoz  bilan  orkestr  uchun  3ta  ariya,  3ta  simfoniya,  6ta  kontsert,  sonatalar, 

qo’shiqlar va boshqalar. 

Xachjaturyan  ijodi  davomida  gruzin    va  ozarbayjon  qo’shiqlari  bilan 

ham  tanishadi.  Kompozitor  o’qib  yurgan  chog’laridayoq  skripka  bilan 

fortepiano  uchun  «Raqs»,  fortepiano  uchun    «Poema»  yozadi.  1932  yilda 

simfonik  orkestr  uchun  yozgan  «Raqs  syuitasi»,  fortepiano  uchun  Tokkata 

hamda  fortepiano,  skripka    va  klarnet  uchun    yozilgan  triosi  kompozitor 

---

 

84 

nomini keng ommaga tanitadi. «Raqs syuitasi»da  gruzincha, armancha raqs 

kuylari bilan  bir qatorda  o’zbekcha raqs kuylari ham uchraydi. 

        1936chi yilda fortepiano va orkestr uchun, 1940 yilda skripka va orkestr  

uchun,  1946  yilda  violonchel  va  orkestr  uchun  kontsertlar  yaratgan.  Mana 

shu kontsertlardan 1940 yilda yozilgan skripka bilan orkestr uchun kontserti 

mashxur        dir.  Bu  asarni  Xachatiryan  uning  birinchi  ijrochisi  taniqli 

skripkachi  David  Oystraxga  bag’ishlaydi.  Fortepiano  uchun  kontsert-Lev 

Oborin, Skripka uchun kontsert  –David Oystrax, Violonchel uchun kontsert 

Svayatoslav  Knushevitskiy  kabi    birinchi  ijrochilarga  bag’ishlangan  1946 

yildan keyin kontsert- rapsodiyalar triadasini yaratadi.Triada – uchlik degani, 

uning  ichiga    fortepiano,  skripka  ,  vilolonchel  va  orkestr  uchun  yozilgan 

kontsertlar kiradi.