Aldangan Ayselning tavbasi

 

Onam qoldirgan kitobni qayta tanidim 

“Biz maxluqmiz, ya’ni yaratilganmiz. Bizni yaratgan Zot bor. Insonni yaratgan Zot 

insonga zulm qilmaydi. Bil’aks, insonni eng ko’p sevuvchi va madad beruvchi Udir”. 

“Adolatsiz bo’lib ko’ringan har bir narsaning hikmatli tomoni bo’ladi. Bu imtihon 

dunyosida hamma nima bilandir imtihon qilinadi. Har bir insonning imtihon qilinish 

darajasi u ega bo’lgan imkoniyatlarga ko’radir”. “Ko’zi yo’q odam tabiiyki, ko’z haqida 

imtihon qilinmaydi. Buning ustiga ko’zi yo’qligiga sabr qilgan bo’lsa, shunga loyiq 

mukofatlanadi. Ko’zi borlar esa, ko’zi ochiq bo’lgani, ko’rgan hamma narsalari uchun 

hisob berishga majburdirlar. Boshqa a’zolar borasida ahm shunday”. 

Chuqur o’yga cho’mgandim. Har bir jumlani tahlil qilar, hayotimda aks etgan ta’sirini 

izohlardim. Demak, ma’noli va go’zal izohlar onam o’qigan kitob muallifiga tegishli 

shundaymi? Hay, onam-a! Sen qanchalar bebaho insonsan. O’sha qishloqi, kamtar soda 

qalbing bilan olimlardek hayot kechirib, ongli umr o’tkazgansan. Hozir seni juda yaxshi 

tushunyapman. O’sha ikki kitobni ham nima uchun omonat qoldirganingni ham. 

Ko’nglimdagi javobsiz savolardan biri:”Alloh nega bu koinotni yaratdi?’degan masala edi. 

Buni ham so’radim. 

-Alloh bu olamni nega yaratdi? Bir qancha inson yomon yo’lsa yurib jahannamiy bo’ladi, 

ahyot ularga zindon bo’ladi. Yaratmasaydi, shuncha azob bo’larmidi? Shunda hech narsa 

bo’lmasdi ham, biz ham, qayg’ularimiz ham bo’lmasdi. 

Shu va shunga o’xshash savollarni shunchaki emas, o’rganish uchun so’rar, o’zimcha 

tahlil qilardim. Abrinur xonim bu savolimga ham javob berishga harakat qildi. 

-Koinotni yaratish Allohning irodasi bilandir. Buning sabablarini qidirish biz kabi maxluq 

insonga munosib ish emas. Biro dam ko’nglida paydo bo’lgan marhamat bilan 

muhtojlarni yedirsa, kiydirsa, ularga pul bersa, xursand qilsa, ulardan biri chiqib:”Bularni 

nega qilyapsan, qilmasang bo’lmasmidi?”, deb so’rasa, odobsizlik qilgan bo’lmaydimi? 

Allohning ham olamni nima uchun yaratgani sababini qidirish ana shunday odobsizlikdir. 

Zotan bu mavzuga o’z aql o’lchovlarimiz bilan izoh bersak ham, biror natija bo’lmaydi. 

---

Chunki yaratgan nima uchun yartaganini o’zi izohlamasayu, yaratilgan bo’la turib bizlar 

buni qnaday izohlaymiz. Izohlasak ham, yana kamchilik va xato qilishimiz aniq. Ammo 

bu savolga qisman bo’lsa-da, javob beradigan bo’lsak:dastlab yaratish istagi biror 

ehtiyojdan paydo bo’lmaganini va buni faqat Janobi Haqning o’ziga havola etish 

afzalligini aytishimiz lozim. Inson zimmasidagi eng asosiy vazifa o’zi bilan bog’liq 

muammolarni o’rganish, hal etishdir. Nima uchun yaratilgan? Vazifasi nima? Qayerga 

ketyapti? Kimga qanday hisob beradi? Hayoti davomida atrofini o’rab turgan 

ne’matlarning Egasi undan nima istaydi? Inson uchun, avvalo, ushbu savollarning javobi 

muhimdir”.