|
20.3. Operatsiyadan keyingi davrning kechishi va
operatsiya qilingan bemor parvarishi
O peratsiyadan keyingi dastlabki davrda (bem or narkozdan
chiqqandan keyin) u intensiv (tezkor) xonaga o'tkaziladi. Intensiv
xona maxsus funksional karavot bilan jihozlangan (bem orga qulay
sharoit yaratish u ch u n ) h am d a b em o r holatini kuzatib turish
uchun apparatlar, y a’ni elektrokardiograf, ton om etr ham da kerakli
dori-darm onlar va parvarish buyum lari bilan ta ’m inlangan bo'lishi
kerak.
X onada Esmarx krujkasi, tuvak, toza oqliklar, m uzli xalta,
gaz chiqaruvchi naycha, oshqozon zondi, grelka, suv ichiradigan
maxsus idish, markazlashtirilgan kislorod, tiltutqich, og'iz kergich,
qon quyish uch un sistema va kerakli dori-darm onlar bo'lishi zarur.
H am shira doim o bem o r oldida bo'lishi va uni yaxshi parvarish
qilishi kerak.
O peratsiyadan keyingi xonaga o'tkazishdan oldin bem or o 'rn i
grelka bilan isitiladi. Operatsiya chokiga muzli xalta qo'yiladi, 15—
20 m inut turgach 30 m inut dam berib, yana qo'yiladi. Bu m uolaja
bir kech a-k u n d u z davom ida takrorlab turiladi. B em or doim o
chalqancha yotadi, nafas yo'liga tili yoki qusuq massalari tiqilib
qolmasligi uchu n, boshi bir tom onga qayrilgan b o'lishi kerak.
H am sh ira d o im o b em o rn in g pulsi, Q /B , ta n a h a ro ra ti, q in
ajralm alari, operatsiya chokining holati, oqliklarning quruqligini
nazorat qiladi. B em orda biror salbiy o'zgarish bo'lsa, shu zahoti
shifokorni chaqirish kerak. Ba’zi hollarda sun ’iy nafas berishi
ham zarur bo'ladi.
H am shira shifokor ko'rsatm asiga binoan og'riqsizlantiruvchi
va boshqa dori vositalarini yuboradi h am d a qusganda, qorin
shishganda (ichaklar tutilishida), qon ketganda, arterial qon bosimi
tushib ketganda va boshqa ekstrem al holatlarda yordam ko'rsatadi.
H am shira infuzion terapiya o'tk azad i, nafas olish u ch u n kislorod
beradi, siydik pufagi faoliyatini kuzatadi. Siydik pufagini rezina
kateter yordam ida bir sutkada ikki m artadan k o'pro q bo'sh atib
turadi. Agar bem or o'zi siysa, unga tuvak tutadi. Siydikning miqdori
va holatini ham shira kuzatib borishi kerak, chunki siydikda qon
bo'lishi operatsiyadan keyingi salbiy asoratlardan dalolat beradi.
222
O peratsiyadan keyin 3-sutkadan so‘ng najas kelm asa, 5% li
natriy xlorid eritm asi bilan (150—200 ml) h u q n a qilinadi, faqat
bu h olatda hu q n a zarar yetkazm asligi aniq b o ‘lishi shart.
Q orin shishganda shifokor ko'rsatm asiga b in oan ichaklarni
harakatlantiruvchi dorilar (prozerin, 10% li natriy xlorid) va gaz
haydovchi nay qo'yiladi.
Operatsiyadan keyingi davrda ovqatlanishga katta e ’tibor beriladi.
Birinchi sutkada m ineral suv va lim onli choy beriladi. Ikkinchi
kuni shirinchoy, sho'rva, chala pishirilgan tuxum , qatiq; uchinchi
kuni sh o 'rv a, suyuq kisel; to 'rtin c h i k u n d an boshlab, parhez
asosida ovqatlantiriladi.
Agar bem or plastik operatsiya (qinda) qilingan bo'lsa, parhezda
bo'lishi, besh kun davom ida ichi kelmasligi zarur. F aqat 6 - 7 -
kuni diyeta kengaytiriladi.
Y otgan bem orlarga og'iz b o 'sh lig 'i parvarishi yotgan joyda
o'tkaziladi. Agar bem orning o 'z i tishlarini yuva olm asa, 3% li
vodorod peroksid eritmasi yoki boraks bilan og'iz bo'shlig'i artiladi.
Oxirgi yillarda operatsiyadan keyingi davrni faol olib borish
yaxshi natija berm oqda. Agar b em orda laparatom iya o'tkazilgan
b o 'lsa, bem o r 1-kundayoq yonboshiga yotqiziladi. Birinchi kun
oxirida o'tirishga ruxsat beriladi. 2-kun, operatsiyadan keyingi davr
asoratsiz kechayotgan bo'lsa, to 'sh ak d an turishga ruxsat beriladi.
E rta o 'rin d a n turish yengil nafas olishga, ichaklar tutilishining
oldini olishga ham da trom boem bolik asoratlarining oldini olishga
yordam beradi.
Agar bem or o 'zin i bo 'shashgan his qilsa, o 'rin d a n turishdan
oldin b in t, sochiq yoki oqlik bilan 4 qavat qilib qorin bog'lanadi.
Plastik operatsiyalarda 3 hafta o 'tg ac h o 'tirish g a ruxsat etiladi
(qin va oraliq to 'liq bitgandan keyin).
Tibbiyot ham shirasi shifokor ko'rsatm asiga b ino an ikkinchi
sutkadan so 'n g ja ro h a td a qayta bo g'lov o 'tk az ad i. O peratsiya
o'tkazilgan jo y —kleol qoldiqlari efir bilan artib tozalanadi, chok
3% li vodorod peroksid eritm asi bilan artiladi, 5% li yodning
spirtdagi eritm asi surtiladi va q um q aseptik bog'lam yopishtiriladi.
C h o k la r kerakli tayy org arlik dan so 'n g 8 -k u n i o lin ad i va
operatsiyadan keyingi chandiq to 'liq bitib ketguniga qadar antisep-
tiklar bilan artiladi.
Oraliqdagi choklar h ar kuni 5% li kaliy perm an ganat eritm asi
bilan yuviladi.
O peratsiyadan keyingi davrda ham shira sutkada 2 m arta tana
haroratini o 'lch ab , uni haro rat varaqasiga belgilab boradi (kerak
223
b o ig a n d a tana harorati tez-tez o ‘lchanadi). Q /B ham kuniga 2
m arta o ‘lchanadi, puls tezligi qayd qilish varaqasiga yozib boriladi.
Ingalatsion narkozdan keyin bem orlar to m o g ‘ida og‘riq va
ovozning b o ‘g ‘ilishini his qilishlari nazarda tutilib, ularga dorivorli
ingalatsiyalar o ‘tkaziladi. O datda, ingalatsion narkozdan keyin
birinchi sutkada kechqurun ko‘krak qafasiga nafas olish va qon
aylanishini yaxshilash m aqsadida bankalar qo'yiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
