«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE 
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE 
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE»
 
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY
 2020
 
42 
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба» 
«
Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт
»
 
-
платформаларни маълумотларни тўплаш, бошқариш ва таҳлил қилиш 
қобилияти. Тармоқ эффекти сингари, кўпроқ фойдаланувчилар кўпроқ 
маълумотни англатади ва кўпроқ маълумотлар потенциал рақибларни ортда 
қолдириб, биринчи даражадаги афзалликлар ва катта капиталлаштириш 
қобилиятини англатади; 
-
платформа тортишишни бошлаган ва турли хил интеграцияланган 
хизматларни таклиф қила бошлаганидан сўнг, муқобил хизмат кўрсатувчи 
провайдерга ўтишда фойдаланувчилар учун харажатлар ўсишни бошлайди. 
Глобал рақамли платформалар потенциал рақобатчиларни жалб қилиш ва 
қўшимча маҳсулотлар ёки хизматларни кенгайтириш орқали рақобатдош 
позицияларини мустаҳкамлаш учун чоралар кўрди. Рақамли платформалар 
томонидан Micrоsоftнинг LinkеdInни эгаллаши ва Fаcеbооkнинг WhаtsАppни 
сотиб олишидир. Alphabet (Gооglе) ва Micrоsоft тегишли равишда Моtоrоlа ва 
Nоkiа компанияларини сотиб олиб, телекоммуникация ускуналарига сармоя 
киритдилар. Йирик платформалар, шунингдек, чакана савдо, реклама ва 
маркетинг саноатида ҳамда нотурар кўчмас мулк соҳаларида бошқа йирик 
ҳаридларни амалга оширди. 
Рақамли иқтисодиёт ишлаши учун сиёсат кўплаб мамлакатларнинг 
биргаликдаги харакатларига боғлиқ. Бу мавжуд сиёсат, қонунлар ва меъёрий 
ҳужжатларни мослаштириш, кўплаб соҳаларда янгиларини қабул қилишни 
талаб қиладиган катта вазифадир. Кўплаб мамлакатлар учун рақамли 
иқтисодиёт ва унинг узоқ муддатли оқибатлари мавхум бўлиб қолмоқда. 
Айрим муаммолар миллий сиёсат ва стратегиялар орқали ҳал қилиниши 
мумкин бўлсада, рақамли иқтисодиётнинг глобал табиати кўпроқ даражадаги 
мулоқот, конценсус ва халқаро миқёсда сиёсат олиб боришни талаб қилади. 
Маълумотлар махфийлиги ва маълумотлар хавфсизлиги алоҳида эътибор 
талаб қилади. Шахсий маълумотлар ўғирланишига қарши курашиш, шахсий 
маълумотларнинг қандай тўпланиши, ишлатилиши, узатилиши ёки олиб 
ташланиши бўйича қоидалар ўрнатилиши ва рақамли иқтисодиётга асосланган 
бизнес моделлари бутун жамиятга даромад келтириши учун қонунлар ва 
қоидалар зарур. 2018 йил май ойида кучга кирган Европа Иттифоқининг 
“Маълумотни ҳимоялашнинг умумий қоидалари”(General Data Protection 
Regulation) бугунги кунда глобал аҳамиятга эга маълумотларни ҳимоя 
қилишнинг энг кенг қамровли ёндашувидир. 
Рақамлаштириш турли мамлакатларга ҳар хил таъсир қилади ва 
индивидуал ҳукуматлар турли хил қонуний давлат сиёсатининг мақсадларини 
бажариш учун рақамли иқтисодиётни тартибга солиш учун сиёсий майдонни 
талаб қилади. Рақамли маълумотларга ишлов бериш ва тартибга солиш 
мураккаб, чунки улар инсон ҳуқуқлари, савдо, иқтисодий қийматни яратиш ва 
эгаллаш, ҳуқуқни муҳофаза қилиш ва миллий хавфсизликка тегишли. Ушбу 
турли ўлчовларни ҳисобга оладиган сиёсатни шакллантириш қийин, аммо 
шунга қарамай зарурдир. Бундан ташқари, даромадларнинг самарали 

---