Акт соҳасида иқтисодиёт ва менежмент факултети Мустақил иш №3 Мавзу: Давлат бюджети, солиқлар

4. Хулоса.
Хулоса қилиб айтганда, республикамизда амалга оширилаётган солиқ сиёсати, солиқ механизмининг инвестициялар ҳажмини оширишга, уларни устувор тармоқларга жалб этишга, таркибини такомиллаштириш, барқарор иқтисодий оъсишни таъминлаш мақсадларига тасирини яхшилашга қаратилган.
Давлат бюджети — давлатнинг муайян вақт (одатда бир йил) учун моʻлжалланган пул даромадлари ва ҳаражатлари мажмуи. Давлат бйджети давлат ихтиёридаги пул фондларининг тақсимланишини билдириб, у давлат молиясининг бош боʻгʻини ҳисобланади. Давлат бйджети таркибан умумдавлат (ёки марказий) бюджет и (мамлакат миқёсидаги умумий даромадлар ва ҳаражатлар йигʻиндиси) вамаҳаллий (мунитсипал) бюджет (ҳудудий тузилмалар — оʻлка, вилоят, туман ва ҳ.к. доирасидаги пул даромадлари ва ҳаражатлари)га боʻлинади. Икки турдаги бюджетлар нисбати мамлакатнинг ички шароитига богʻлиқ боʻлади. Давлат жамиятга ижтимоий хизматлар (миллий хавфеизликни таʼминлаш, жамоат тартибини саклаш, атроф-муҳитни ҳимоя қилиш, ночорларга ёрдам бериш, аҳолига бепул ижтимоий хизматлар коʻрсатиш ва б.) коʻрсатади ва буларнинг барчаси ҳаражат талаб қилади. Бюджет даромадлари солиқлар, соликдан ташқари йигʻимлар, давлат заёмларидан тушган пул, давлат мул-кини сотишдан ёки ижарага беришдан келган маблагʻлардан шаклланади. Бюджет даромадининг аҳоли жон бошига ҳисобланган миқдори мамлакатнинг бюджет салоҳияти (потенсиали) деб юритилади ва бу бюджет даромадининг умумий ҳажмига ҳамда аҳолининг сонига богʻлиқ. Бюджет ҳаражатлари унинг даромадидан ортиб кетса, бюджет тақчиллиги, яʼни камо-мади юзага келади. Камомад миқдори мамлакат ялпи миллим маҳсулотнинг 3—3,5% га тенг боʻлиши меʼёрий ҳисобланади. Бюджет камомадининг гʻоят ошиб кетиши ва уни даромад билан таʼминлаш мумкин боʻлмаганда бюджет ҳаражатлари қисқартирилади. Марказий, маҳаллий Давлат бйджетилари ва Давлат бйджетидан ташқари фондлар (давлатнинг муайян мақсадли фондлари, махсус мақсадли солиқлар, заёмлар, бюджетдан субсидиялар ҳисобига яратиладиган махсус фондлар) йигʻиндиси давлатнинг йигма бюджетини ташкил этади. Давлат бйджети, одатда, жорий йилда келгуси йил учун тузилади. Иқтисодий беқарорлик шароитида у чорак ёки ярим йилга тузилиши ҳам мумкин. Давлат бйджетини ҳуку-мат тузади ва юқори қонун чиқарувчи орган (парламент) томонидан тасдиқланади.