Aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «Temir yo’l transportida axborot tizimlari» kafedrasi “Raqamli texnika va mikroprotsessorlar”

12.2.2. SINXRONLI RS - TRIGGERLAR

Sinxron triggerlarda (rasm – 12.7) kirish signallarining almashinuvi ishga tushish uchun yetarli emas. Ishga tushishda qo’shimcha buyruqli impuls kerak bo’ladi. Yuqoridagi impuls sinxronli C kirishga yuboriladi.

12.7 – rasm. Sinxronli trigger

Sinxronli signallar maxsus taktli impulslar generatori yordamida ishlab chiqiladi. Ular ma’lumotni almashtirish chastotasini vaqtning diskret lahzalarida ko’rsatadi (topshiradi). Shu lahzalarda triggerning chiqishida ma’lumot yangilanadi, bu ma’lumot keyingi qurilmalarning kirishiga kelib tushadi. Sinxronizatsiya signallarning vaqtga bog’liqligini ta’minlaydi va ko’pgina qurilma tizimlarining umumiy ritmda birlashtiradi.

12.8-rasmda taqqoslash uchun asinxron va sinxron triggerlar ishining vaqtli diagrammasi ko’rsatilgan. Asinxron trigger uchun ketma-ket ishga tushish orasidagi intervalning vaqti takt deb hisoblanadi. Shu o’rinda taktlar uzunligi nazorat qilinmaydi.

12.8-rasm. Triggerlar ishining vaqtli diagrammasi:

a-asinxron; b-sinxron

Asinxron triggerlarning asosiy kamchiligi, ulardan tezligi yuqori bo’lgan qurilmalarda foydalanish imkoniyatining cheklanganligi, signallarning xavfli holatdan himoyalanmaganligi hisoblanadi. Triggerning turli ma’lumotli kirishlariga kelib tushayotgan signallar har xil zanjirlar orqali o’tib ketadi. Taqsimlashning kechga qolishi oqibatida signallar orasida vaqtli surilish kelib chiqishi mumkin. Ular harakatning o’zgarishi va qurilmalarning eskirishi natijasida almashib turadi. Signallar orasidagi musobaqa triggerning o’rinsiz ishga tushishiga sabab bo’ladi.

Sinxron triggerlar asinxron triggerlarga nisbatan (pomexoustoychivost) bilan ajralib turadi. Sinxron triggerlarning o’chib-yonishi (oprokidivaniye) taktli impulslarning ishtiroki orqali sodir bo’ladi, ularning uzunligi davrida nicbatan ancha kichik bo’ladi. Asinxronli boshqaruvda o’chib-yonish kirishdagi foydali signal orqali va shovqin (pomexa) orqali ham sodir bo’lishi mumkin (12.8,b-rasmga qarang).