Aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «Temir yo’l transportida axborot tizimlari» kafedrasi “Raqamli texnika va mikroprotsessorlar”

12.1 – rasm. Juft ulangan invertorlar


Odatda ketma – ketlik sxema chiqishi Q xarfi bilan belgilanadi, xuddi shunday kombinasion sxema chiqishi Y xarfi bilan belgilanadi.

Ikki hodisani ko’rib chiqamiz: Q=0 va Q=1

• 
  Hodisa I: Q=0
  

12.1 (a) rasmda ko’rsatilganidek l2 kirishiga Q = 1. l2 signali keladi va signalni invert qilib l1 kirishiga Q¯ = 1 signalni uzatadi. Shunga ko’ra l1 chiqishida mantiqiy 0 va bu hodisada sxema barqaror holatda.

• 
  Hodisa II: Q=1
  

12.1 (b) rasmda ko’rsatilganidek l2 kirishiga 1(Q) keladi. l2 signalni invert qilib l1 0 Q¯ kirishiga uzatadi. Shunga ko’ra, l1 chiqishi mantiq va bu holda sxema ham barqaror holatda.

Juft yoqilgan invertorlarni ikki holati bor Q=0 va Q=1, va sxema bistabil. Sxemaning uchinchi holati bor qachonki har ikkala chiqish 0 va 1 orasida joylashsa. Bunday holat metastabil deb nomlanadi, uni 3.5.4 bo’limida ko’rib chiqamiz.

12.2 – rasm.

Element N barqaror holatda log2N bit ma’lumotni saqlaydi. Shunga ko’ra, bistabil yacheykasi 1 bitni saqlaydi. Juft yoqilgan invertorlar holatida bir o’zgaruvchan Q mavjud. Q qiymati, kelajak sxema holatini bilish uchun oldingi barcha ma’lumotlar haqida habar beradi. Xususan, agar Q=1 bo’lsa u har doim 0 bo’ladi, agarda Q=1 bo’lsa shunday qoladi. Sxenaning yana bir Q¯ chiqishi bor.

Q ma’lum bo’lsa, Q¯ hech qanday qo’shimcha ma;lumotga ega bo’lmaydi chunki Q¯ noyob belgilangan. Boshqa tomondan, Q¯ o’zgaruvchan deb ko’rsak bo’ladi. Dastlab yoqilgan elektr ketma – ketlik sxemasi aniq emas va hozirgi holatini aytish qiyin. Sxema yoqilganda turlicha bo’lishi mumkin. Juftlik yoqilgan invertorlar ma’lumotni bit holatida saqlasada ular praktikada qo’llanilmaydi, foydalanuvchi nazorat qilishi uchun sxemada kirish yo’q. Lekin boshqa elementlar, triggerlar kirishi bo’lib ularni boshqarish nazoratini beradi. Bu sxema qolgan bo’limda ko’rib chiqiladi.