Aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «Temir yo’l transportida axborot tizimlari» kafedrasi “Raqamli texnika va mikroprotsessorlar”

Deshifrator yoki decoder deb, ma’lum bir kod kombinatsiyasini qandaydir ko’p kodli kombinatsiyadan ajratib oladigan qurilmaga aytiladi.

Shifrator , shuningdek kodlovchi va koder deb ataluvchi qurilma kodlash operatsiyasini bajaradi.

11.8 – rasmda tasvirlangan kalkulyatorning funktsional sxemasini ko’rib chiqaylik. Quyidagi raqamli sxemada klaviaturadan kelib tushayotgan o’nlik axborot ikkiyu-o’nlik kodga aylantirilishi lozim. Bu operatsiya (kodlash) shifrator deb ataluvchi raqamli qurilma yordamida bajariladi.

a) O’nlik indicator va b)Klaviatura-shifratorning mantiqiy sxemasi

11.8 – rasm. tasvirlangan kalkulyatorning funktsional sxemasi

MP dan chiqayotgan ikkiyu-o’nlik axborot deshifrator yordamida ettisegmentli indikatorning maxsus kodiga aylantiriladi.

b-rasmda tasvirlangan shifrator L signali yordamida faollashtiriladigan to’qqiz kirish va indicator bilan ulangan to’rtta chiqishdan iborat. Har bir raqamlangan kalit shifratorning mos kirishiga ulangan. Bizning misolimizda 7-raqamli tugmacha bosilgan bo’lib, natijada shifratorning 7-kirishi erga ulanib qoladi. Natijada ikkiyu-o’nlik chiqishda 0111 raqami paydo bo’ladi

11.9 – rasm. Deshifrator-indikatorning mantiqiy sxemasi

Hosil bo’lgan raqamni biz v-rasmda tasvirlangan indikatorda ko’rishimiz mumkin bo’ladi.

v-rasmda tasvirlanga deshifrator-indikator tizimini ko’rib chiqaylik. Ushbu ikkiyu o’nlik kodining deshifratori ettita segmentli chiqishdan iborat bo’lib, u 0111 ikkiyu-o’nlik kodini o’zining ekvivalenti bo’lmish 7 ga aylantirib beradi. Tizimda qo’llaniladigan indicator umumiy anodga egadir. Ettita diodning barcha anodlari umumiy oziqa manbaining + 5 B chiqishiga ulangan.