Aksiya qiymatini baholash usullari va tahlili

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий журнали. №2, апрель, 2021 йил. ISSN: 2181-1016 
5 
Ushbu usul boʻyicha aksiyalarni baholashda e'tiborga olinadigan ba'zi 
muhim jihatlar quyidagilardan iborat: 
-
kompaniyaning barcha aktivlari bazasi, shu jumladan, joriy aktivlari va 
majburiyatlari, masalan, debitorlik qarzlari, qarzlar, rezervlar hisobga olinishi 
kerak; 
-
asosiy vositalarni sotish qiymati boʻyicha hisobga olish kerak; 
-
nomoddiy aktivlarning bir qismi sifatida gudvilni baholash muhim 
ahamiyatga ega; 
-
yozilmagan aktivlar va majburiyatlar va boshqalar ham inobatga olinishi 
kerak. 
2. Daromad yondashuv 
Ushbu yondashuvda ikki xil yondashuv mavjud: diskontlangan pul oqimi 
(DCF) usuli va narxlarning daromadlilik darajasi (PEC) usuli. DCF usuli adolatli 
qiymatni aniqlash uchun kelajakdagi pul oqimlari prognozlaridan foydalanadi va 
agar bu ma'lumotlar oqilona mavjud boʻlsa, DCF usulidan foydalanish mumkin. 
PEC usuli oldingi davr daromadlaridan foydalanadi va agar korxona uzoq vaqt 
davomida ishlamagan boʻlsa va oʻz faoliyatini endi boshlagan boʻlsa, u holda bu 
usulni qoʻllash mumkin emas. 
3. Bozor yondashuvi 
Ushbu yondashuvga muvofiq aksiyalarni baholashda ularning bozor qiymati 
hisobga olinadi, biroq ushbu yondashuv faqat aksiyalarini ochiq bozorda olish 
mumkin boʻlgan listing kompaniyalari uchun amalga oshiriladi. Agar listingga 
kiritilgan va oʻxshash biznes bilan shug'ullanadigan kompaniyalar mavjud boʻlsa, 
unda bunday kompaniya aksiyalarining bozor qiymatlaridan ham foydalanish 
mumkin. 
1-jadval 
Varshava fond birjasida tahliliy hisobotlarda qoʻllanilgan
aksiyalarni baholash usullari [11] 
Koʻrsatkichlar 
Kuzatuvlar soni 
Ulushi (%) 
DCF 
511 
91.25% 
Bozor yondashuvi (multiples) 
503 
89.82% 
P/B – ROE model 
44 
7.86% 
NAV (sof aktiv qiymati) 
10 
1.79% 
Qoldiq qiymat 
5 
0.89% 
Likvidatsion yondashuv 
4 
0.71% 
SOTP
1 
0.18% 
Uilkoks-Gambler modeli 
1 
0.18% 
Jami 
560 
 
Xalqaro amaliyotga e’tibor qaratsak, fond bozorlarida aksiyalar qiymatini 
baholash ham emitent sifatida kompaniya uchun, ham investorlar uchun muhim 
jihat hisoblanadi. Varshava fond birjasida listingdan oʻtgan kompaniyalar uchun 
tavsiyalar berish uchun tayyorlangan hisobotlarda polshalik tahlilchilar tomonidan 
aksiyalarni baholashning turli xil usullarining qoʻllanilishini oʻrganish boʻyicha 
tadqiqotlar oʻtkazildi (1-jadval). 

---