Akbakultura fani boyicha

Geterotrof organizmmler – tirik organizmlar kiradi yoki ularning qoldiqlari bilan tayor oziqlik narsalar bilan oziqlanadi, ular konsumentler deb ataladi. Geteratrofga barcha hayvonlar zamburug’ va bakteryalar kiradi..
Konsumentlar o’z navbatida;
birinchi bosqich konsumentlariga – o’simlik bilan oziqlanadigan organizmlar;

• 
  Ikkinchi bosqich konsumentlari – yirtqich organizmlar;
  
• 
  Saprofitlarga asosan organikaliq narsalarni oddiy narsalarga maydalaydigan mikroorganizmlarga bo’linadi.
  

Shunday qilib hovuzdagi produsentlar ( o’simliklar) quyosh ehergiyasidan foydalanib, mineral birikmalarni organic narsalarni paydo qiladi.
Hovizning oziqlik zapasiga o’simliklar, bakteryalar, suv organizmlari erigan organic birikmalar, detrit (suv qatlami hamda suv tubidagi cho’kma qatlamlar) tarkimidagi mayda mineral narsalar bilan aralashgan bakteyalar bilan to’yingan organizmlar qolqiqlaridan ibotat qatlam, mayda umurtqasiz hamda baliq lichinkalarining oziqlanishi uchun axamiyatli), alaxton materiali (hovuzga quriqlikdan keltirilgan organizmlar;suvga tushgan o’simliklar, hayvonlar, h k)
Baliqlar hovuzning tabiiy oziqlik sistemasi bo’lgan baliq tarafidan qabul qilinishi mumkin bo’lgan bo’limi hisobidan o’siriladi. Hovuzdagi yo’qori suv o’simliklari, shunday- oq ixtiologiy tarafidan hovuzga kiritilagan o’simliklar aq amur balig’I uchun oziqlik bo’lib hisoblanadi. Suv qatlamida erkin yuzib yuradigan mayda o’simliklar – mikroskopiyaliq suv o’tlar, fitoplanktondi tashkil qiladi. Bu Oq don’man’lay balig’I hamda zooplankton organizmlari ( suv qaliqlar oziqligi bo’ladigan tirik organizmlar) uchun oziqlik bo;lib hisoblanadi. Bakterya va mikroskopiyaliq suv o’tlari bilan oziqlanib asta harakatlanuvchi o’lchamlari kichik bo’lgan kolovratkalar zooplankton – suv qatlamida erkin suzib yuradigan tiri organizmlarning asosiy grupasi bo’lib hisoblanadi. Kolovratkalar lichinkalari o’sirish paytida katta axamiyatga ega.
Zooplonktonnig axamiyatli gruppalaridan, bir kletkali organizmlarda kiradi. Ular yozda chavaqlarni etishtirishda, asrasa bir yoshli baliqlardi bahorgi oziqlanishida katta ahamiyatga ega. Zooplonktonlar bilan oziqlanuvchi shubar don’man’lay balig’i.
Zooplankton organizmlar orasida yirtqich siklonlar bor. Ularning yoshlari ko’pchiligi baliqlar tarafidan yaxshi oziqlanadi. Biroq voyaga etgan siklonlar baliqlar lichinkalari va yosh baliqlar uchun xafli yirtqish hisoblanadi. Suvning tubidagi cho’kma qatlamda yashaydigan bentos organizmlarga tegishli hasharotlar lichinkalari va qavirchaqlari qimmat baholi oziq bo’lib hisoblanadi. Karp ko’p narsalar bilan oziqlanuvchi bo’lsada,bentosni yaxshi qabul qiladi. Hovuzlarning suv o’simliklari zich joylashgan jerlerdeqon’ızlar, iynelekler va boshqa hashoratlar katta baliqlar uchun sifatli xizmat qiladi biroq mayda baliqlar uchun yirtqich lichinkalar yashaydi. Etishtirilib otirgan baliqlarning uvildiriqg’I, mayda baliqchalar, hatto katta baliqchalar uchun ayrimlari xafli hisoblangan baliqlar, suvda va quruqlikda yashaydigan hayvonlar, qushlar va boshqada hayvonlar hisoblanadi.
2. Rrodusentlar tarafidan ishlab chiqarilgan organikalik birikmalar tropik bosqishlari bo’ylab o’zgaradi. Birinchi bosqich – bu o’simliklar. Ukkinchi bosqish- o’txor hayvonlar. Uchunchi bosqich- yirtqich hayvonlar h,k. organikalik birikmalar o’zgarib tropik bosqichlar bo’ylab ko’chib o’tadigan yo’l oziqlik tizimi deb ataladi. Bir tropic pog’onadan boshqasiga o’tishda organic narsalarning belgili bir bo’limi singdirilmagan qoldiqlar fo’rmasida chiqindi sifatida yo’q qilinadi va narsa almashishida va boshqa narsalarga sarf bo’ladi. Bir tropik pog’onadan ikkinchisiga o’tishda oziqlikdan olinadigan energiya 60-70% zi sarflanadi..
Baliq undirishda hovuzda etishtirilayotgan baliqga ishlanadigan oziqlik sistemasi kerak. Hovuzdagi oziqlik sistemasi qancha qisqa bo;lsa, shuncha yaxshi, sababi bunday oziqlik sistemasi ko’proq biologiyalik oziq beradi. .
Bizning baliq unduruvchilarimiz karpni ko’paytirmoqda. Karp balig’i o’simliklar bilan oziqliqlanmaydi. O’zbekistonda bo’lsa vegetatsiy davrining uzoqligi sababi suv o’simliklari yaxshi rivojlangan va shu sababli bu erda asosan o’simlik eydigan baliqlarni ko’paytirish maqsadga muoviq.
1960 – yillari O’zbekistonga shunday baliqlar – Aq don’man’lay h’a’m Aq amur baliqlar bilan birga Jubar don’man’lay balig’I keltiriladi. Asrasa shu baliq turlari O’zbekistonda etishtiriladigan asosiy obekitlar bo’lib hisoblanadi..

Torta

3. 
   Suniy hovuzlarda hech qanday ish olib bormagan holatda u ko’ldagiday tabiiy proseslar hech qanday ish olib bornagan holatda da unda ko’ldagiday tabiiy proseslar o’taveradi. Baliq ovlansada bo’ladi. Natijalar da ko’ldagiday yiliga 15-40kg/ ga tashkil qiladi. Biroq baliq unduruvchi o’ziga foydali bo’lgan ekologiyaliq proseslar uchun sharoit yaratib, foydasiz proseslar kamaytsa, yoqori natijalarga erishish mumkin.
   

Bunday baliq undirish unumdorlikni asrash –ilojlari amalga oshirilmoqda; hovuzlar menedjmenti- hovuzlarni qurish on’law, suw quyıw h’a’m onı tu’siriw sistemasın h’a’mde jag’a infra du’zilmesin qurıw, xojalıq imaratların qurıw; Hovuzlarni to’ginlev hovuzda bay oziqlik bazasin yaratish maqsadida organikalik va mineral to’ginlarni qo’llash, hovuzda yashaydigan organizmlar tarkibi va suvning sifatin kuzatish suvdagi kislorod darajasi etarli bo’lishi taminlash va suvni pataslanishdan saqlash, hovuzga baliqlar yiritqishlar tushishdan saqlash; baliqlarni oziqlandirish, baliqlar solomatligin kuzatish, kasaliklarni aniqlash va emlash.baliqlarni boqish uchun hovuzga suniy oziqliq berish; kasalliklarning oldaini olish.
4. o’zbekistonda baliq unumin etishtirishning quydagi boshqichlaridan iborat; 2- yillik o’sirish davri qabul qilingan; baliqlarning nasil beruvchi gruhin formalandirish ( 4-7 yoshli) va maxsus hovuzlarni yoshiga qarab ayrim- ayrim saqlash lichinkalar poydo bo’lguncha inkubatsiya sexida suniy ko’paytirishni o’tkazish (aprel –iyun); baliq chavaqlarni chidamli mayda baliq bo’lguncha o’sirish birinchi begetatsiy mavsumida o’tkaziladi, kuzda yozgi baliqchalar etishtiriladi, baliqning tuxumlik davri qishlashi ( birinchi yillning kuzi, ikkinchi o’sish yilning bahori) bir yozgi baliqchalarni katta maxsus qishlash hovuzlarida saqlash; baliq unumin o’sirish, yozlash hovuzlarida ikkinchi o’sish mavsumida o’tkaziladi ( ikkinchi yilning bahoridan kuzgach)