Yosh chavaqlarni etishtirish uchun quydagi tashqi faktorlar tasir qilad; Suvning 22-28omaqsadga muofiq hisoblanadi, suvning temperaturasi yoqori (30-32 dan ortiq ) bolganda baliqlar osishi pasayib qolishi mumkin ; Oziqlik bazasi qadimgiday zarur, biroq baliqlar osgan sayin baliqlar uni eb qoyishlari sababli, unig axamiyati kamaydi. Asrasa yoqori natijalarga erishish uchun baliqlarni suniy oziqlarni boqishda tashkillashtiriah lozim; Suvda erigan kislorod unig suvdagi tarkibi 5 mg /l ortiq bolmasligi lozim;
Baliqlarning dushmani bolgan baliqlar katta va ahamiyatli ziyon keltirish mimkin; Bir yozli chavaqlar uchun ular osgan sayin katta bolgan dushmanlar qushlar, suvda va qurgoqchilikda yashaydigan hayvonlar xafli bolib boradi; ob havo sharoitlari ( yogingarchilik, shamol , temperature va h.k).
Ozbekistonda qabul qilingan osirish hovuzlarning maydoni 10-50 ga tashkil topadi. . Hozirgi bozor qatnashiqlari sharoitida 0,5-2 ga maydoni hovuzlar yoqorida korsatilgan hovuzlardan kora foydaliroq va boshqarish uchun da qulayliroq hisoblanadi.Hovuzlar chuqurligi 1-1,5 m di tashkil qilishi lozim;
Yaxshi ostirish hovuzlari: Suvni doimiy quyish imkonini beradigan yaxshi irrigatsiy sistemasi;
Dambalarda avtotransport qatnash yollariga 1 yozlik chavaqlarni ovlash uchun suv quyuvchi qurilmalarning yonida maxsus baliq ovlach erlariga ega bo’lish lozim.
Baliq ovlash 7-15 kun oldin hobud hovuzning o’zanina 300-600 kg/ga hisobidan hak solinadi va 4-5 kun oldin organikaliq to’ginlar solinadi. Jan’a qıy hovuzning doimiy maydoni bo’ylab gektariga 2-5 tonna hisobiga chirimagan qiy solinadi.
Suv baliq silshdan oldin 1-3 kun oldin quyiladi. Mineral ogitlar ( 50-80 kg silitra va superfos 50- 80 kg ga hisobidan) hovuzga suv quyilgandan song solinadi..
Osirish hovuzi qishda bosh saqlanadi.Bahorda osimliklardan tazalanib zarurligiga qarab dambalar va asrasa suv otkazgich uskunalari (monaxlar , qubilar)onlanib ularning atrofi bekkamlanadi. Hovuzda etishtirilib turgan baliqlarning oziq uchun dushman bolgan begona baliqlar tushib qolmasligi zarur.Shu sababli suvning suzgichlari orqali quyilish maqsadga muofiq..
Osirish hovuziga bir oylik mayda baliqchalar yoki togridan togri inkubatsiy sexidan keltirilgan, osirilmagan lichinka solinadi.
Esingizda saqlang!!! Hovuzga 1- oylik mayda baliqchalar solinsa, natija bir qancha yoqori boladi. Baliqchilik xojaligi boy bolishni xoxlasa,lichinkani bir oylik mayda chavaqgachaosirishni yolga qoygan maqul. . Ozbekistonda donmanlaylar karp va oq amur baliqlarin polekulrurada etishtirishda qollaniladi. Bu baliqlarni urchitich va osirish muddatlari bir- biridan varq qiladi. Karp va oq Amur uvildiriqlari may oyida olinadi; shunga muoviq osirish hovuzlarni tayorlash va ularga suv quyish asosiy ushbu baliqlarga kozlab amalga oshiriladi, dongmanglay lichinkalari yoki baliqchalari kechiroq olinadi va karp baliqgI bilan oqamur baliqlariga qoshib qoyiladi..
Baliqlar osgan sari tabiiy oziqlik bazasi ( katta turdagi zooplankton jonzotlari; bentos organizmlari bir oy davomida oq tez eb qoyiladi. (3) Yaxchi natijalarga erishish uchun puxta ravishda suniy erlarda solish lozim, shunda baliqlar osishiga karp ularning miqdoriga osib boradi. (4). Bir yozlik chavaqlarning yaxshi osishi sifatli oziqga bogliq.
Oq dongmanglay yaxshi rivojlangan fitoplankton talab qiladi. Buning uchun mineral ogitlardan foydalanadi.
Aq amur hovuzdagi yoqori suv osimliklari bilan oziqlanib ,ularni tez eb qoyadi. Yaxshi natijalarga erishish uchun hovuzga orilgan choplardan baliqlar ogirligin 3-5% hisobiga solib turish lozim. Chop solish kuzda tutilmagan bolsa oq amur qoshimcha baliq sifatida foydalanib unig soni 10% dan oshmasligi kerak. .
Karp em tanlamydi, bentos organizmlari avzal korsatadi, omexta emlarni da yaxshi eydi.
Asosida, mamlakatimiz baliqchiligida suniy omixta emlari asosan karb baliqlarin oziqlantirish uchun foydalangan.
Hovuzga lichinka solish, omixta em toginlarin qolash normalari xojalik ekonomikalik imkonyatlariga qarab belgilaydi.
Bazar qatnashida korxona baliqlarni oziqlantirish uchun qancha va qanday emlarni sotib olish imkonyati borligi yil boshida aniqlanish va shunga qarab borliq normalarni hisoblab chiqish kerak .Bolmasa hovuzga katta miqdotda lichinka solib , keyin ularni em bilan taminlash mumkin .Natijada qishlashdan yaxshi chiqa olmaydi, bahorda past natija beradigan va ikkinchi yil davomida yaxshi osmaydigan ogirligi 10 gr gacha bolgan vhavaqlar paydo boladi.
Umuman olganda quydagi oddiy qoydaga amal qilish kerak;ortacha sifatli suniy ovqatlar (tarkibidagi protain miqdori 20-30 ni quraydi) sutkasiga hovuzdagi baliq biomassasin chamalab 7-10 %miqdori solinadi Unimlar oximta emlar propan miqdori 30% ortiq) qollanilganda, ularning sutkalik normasi baliqlar masasining 5%ni quraydi.
Ozbekiston sharoitida em qayiqdan hovuzning putkul yuziga 5-7 ovqatlanish markaziga solinadi. Em berish vaqti va erli baliqlarning konikishi uchun ozgarmas bolishi kerak. Kichik hovuzlarda (1gacha) emlarni hovuzning butkil perimetiri boylab solinadi.. Baliqlarning qancha zichligi okazilgan bolsa (B) tabiiy oziqlik bazasining roli shuncha pasayib (1), suniy oziqlar solinishining axamiyati ortib boradi.(2). .Vegetatif davrida quydagi ilojlar oshirilishi lozim (hovuz menejmenti):
Suvning qadini baholab turish (u pasaymasligi lozim);
Fitaplonkton rivojlanishi uchun puxta turda solib turish lozim;
Karp baligin oziqlantirish uchun har kuni em solish;
Emlarning eyilish darajasin baholash;
Suvning sifatli (temperaturasi, erigan kislorod miqdori) ustidan kundalik kuzatish olib boorish,
Baliqlarning osish tezligini aniqlash va ularning oziqligiga ozgartirishlar kiritis.
Emlar solingandan song 2-3 soatdan keyin oziqlantirish tochkalari birida hovuzhihg tubida va suvning qatlamida qolgan em miqdori aniqlanadi. Agarda em kop qolgan bolsa demak baliqlarda yoli muxtojligidan kop em kiritilmoqda yoki qolanilib tirgan emning sifati past sababli uni baliqlar uni emagan (u xolatda yoki emni yoki em chiqaradigan firmani ozgartirish lozim.
Hovuzlardi har 15 kunda boxolash ovi otkaziladi. Bunda baliqlargaodatdagi usulda em berisb katta bolmagan baliq ovlaydigan tur yoki sochma tur yordamida tanlamasdan bir necha yuz dona baliq ovlab olinadi. Bir chelak baliq taroziga tortilib , undagi baliqlarsoni sanaladi. Yaxshi xojaliklarda bunday hisob kitoplar oq donmanlay va karp baliqlar uchun ayriqcha bolak ishlanadi. Omixta emlarni etarli muqdori satib olish imkonyati ega han harbiy gektardan 15-20 tst baliqni etishtirishda rejalashtirib xojalik uchun em normalari hisoblab chiqish misolin keltiramiz.
Har bir baliqning o’rtacha og’irligi 1 gr da solish zichligi bolsa 1ga 100 in tashkil topgan. U xolatda em baliqlarning umumiy masasi 1 g’a 100000 balıq = 100 kg dı quraydı. Emning normasi 10% bolsa , sutkalik em miqdori 10 kg dı quraydı. 15 ku’n o’tgandan so’ng solingan kuzatish ovi , 2 grgacha o’sganligin ko’rsatadi. Demak ularning kuzda o’sirish hovuzlardagi baliqlar uzunligi 20-50 m biyikligi keminde 2-3 m va katakchalarni 10-15 ml yoyma tur yordamida o’ylab olinadi.
Yaxshi hovuzlarda suv chiqarish qurilmasi (2) ikki yonida baliq yugnaydigan kanallar (1) bor boladi. Bu kanallar bir yozlik baliqchalarni oylab olishni osomlashtiradi. Ovlash kuni salqin vaqtda va baliqlarga ziyon tegmasdan otishi lozim. Xojaliklarda oylab olingan bir yillik chavaqlar saylash stolid turi va olchamlariga qarab saylanib chelaklarga solinadi. Toliq chelaklar toroziga tortilib qishlash hovuzlariga yuboriladi. Baliqlar tiri qolishi uchun bu ishlarni tez ishlash kerak. Qishlash hovuzlari etarli bolganda har xil olchamdagi baliqlar boshqa- boshqa hovuzlarga yuboriladi baliqlar maxsus avtosisterna va boshqa idishlarda tashiladi. Qishlash hovuzlari bolmagan xojaliklarda bir yozlik chavaqlar yaylov hovuzlariga solinadi,biroq bu hovuzdagi baliqlar ovlangan, etarli chuqurlikga ega va suv bilan toldirilgan bolishi lozim. Ushbu hovuzlardan Tovar baligI keying yildanoq oylab boshlanadi.