Akbakultura fani boyicha

BALİQ ZAHİRASİGA SALBİy TASİR ETUVChİ OMİLLARNİ OLDİNİ OLİSh YULLARİ
Yukorida bizlar -baliq zaxirasiga inson faoliyati tomonidan nomaqul tasirlarni: h’arakterlab berdik. Bu nomakulchiyaikning asosii negizida kvotasiz ovlash, baliq ovlash koidalariga rioya qilmaslik, h’amda kerakli miqdorda baliqchilik xovuzlarini uz vaqtida baliqlashtrmaqdan iborat.
Xojalik islatish ilmiy asoslangan xolda,.tashkil qilinsa, baliq ovlash qoidalariga rioya qilinsa, yuqorida kursatilgan kamchiliklar oldi olinadi.
Suvning gidrologik rejimini yaxshilash asosan meliorativ suv xavzasini ifloslanishidan saqlashdan iborat.
Baliq semizlik koeffitsentini va usish tempini yoky suratini yaxshilash ozuqa bazasini kuchaytirish orqali amalga oshiriladi. Tabiy kollarni baliq maxsulotini oshirish uchun undagi ozuqa joyiga qarab baliq segoletkalari bilan baliqlarni toldirip turishi maqsadga muvofiq.
Suv xavzasining mel ioratsiyasi.
Melioratsiya chora-tadbilar yordamida suv xavzasining gidrologik rejimining yomonlashuvi oldi olinadi. Suv xavzasi asta sekinlik bilan kumiladi, yuksak suv usimliklari kopayib ketadi,balchiklashadi. Shu qabi qamchiliklar oldi olshishi kerak. Tabiii sharoitda baliqlar sonining qamayaiib ketish yoky effektsiz bulish, asosan uvildirik va maida baliqchalar, yani chavoklarning kuplab nobud bulishi bilan boglik.
Tashki muxit tasirida otalanmagan uvildirklarning foizi ancha yukori, kislorod etishmasligiga otalangan. uvildiriklar h’am nobud boladi. Uvildiriklarning otalanish , jarayoii_; .va otalangan uvildiriklarning nobud bulmasligi _:s;uv . h’avzasining shdrologik, gidrokimyovii va gidrrbiologik rejimi bilai chaibarchas boglik.
Swv' tarkibidagi muallak moddalarning suv tubiga chukishi, suv. xavzasini saszlapkshiga olib keladi. Suv qamaigan paitda bundai soilar nerest uchwn twlib qoladi. Suv xavzasining sayozlashgan joilarini yuksak suv utlari qamish, (Phragmites comtriunis), lux (Typha angustifolla); ridest (Putafttdgefon' pebtiiidtus) qabilar kuchli ravishda usib ketadi. Natijada suv h’avzasi balchiqlashib gidrologik rejim buziladi.
Qurib qolgan shjsak suv usimliklari qoldiklari mikroorganizm tasirida chiriidi. Suvdagi erigan kislorodiing asosii kismi chirish jarayoniga sarfdanadi va gaz rejimi buziladi. BPK(5) kursatkichi oshadi va zamor (dimikish) xodisasi namoyon boladi. Shundai kilib baliqchilik suv xavzalarining, tabiy suvlarning yuksak suv usimliklari bilan qoplanishi, gidrologik va gidrokimyovii xolatning buzilishi baliqlarning tabiy kopayishiga salbii tasir kursatadi.
Hovuz baliqchilik xojaliqlarida olib boriladigan miliorativ ishlardan asosii maqsad xovuz yoky kulning gidrologik va gidrokimyovii rejimini yaxyilashdan iborat. Agarda meliorativ ishlar uz vaktida tashkil kilinmasa unda suv xavzalar evtroflashadi.
Lekin yuksak va tuban suv usimliklari suv xavzasi biologiyasi uchun muxim urin egallaidi. Suv usmiliklari suvni kislorodga boiitadi, korbonat angidridini qamaitiradi, qanallar kirgogini emirishdan saklaidi. Ammo meyordan oshsa, endi u foidadan kura zarari qatta boladi.
Baliqchilik xavzalarining 10-15% mikdorini yuksak suv usimliklari tashkil kilgani makul. Xozirgi kunda Respubliqamizning kupchilik baliqchilik xojaliqlarning xovuzlari 60-70% gacha-lux-Typha anqustifolia, Phrangmites communis, («amish), Rdest- Potamoqeton hectinatus bilan'qoplangan.
Yuksak va tuban suv usimliklariga qarshi mexanik, kimyovii va biologik kurash usullari mavjud. Mexanik kurash usulini kullash ancha iktisodii kimmatga tushadi, kimyovii usulni kullash xafli va gerbertsitlar narxi ancha kimmat. Biologik kurash usuli malum emas Kwpchilik baliqshunoslarning fikrlaricha ok amur lux-(Turha anqustifolia) suv usimligini emaidi degan fikrlar mavjud. Bu tushunchani yuzaga kelishidan avvalgi texnologiya (1990-2000 yil) ga asosan h’ar bir gektar maidoni xisobiga h’ar bir gektariga 100-150 dona ogirligi esa15-25 g keladigan segoletqalarni utkvish sababli tabiy kullarning biomeliorativ xolatini yomonlashuvini oldi olinmagan. Chunki bundai zichlikqa ok amur xovuzni uzida mavjud bulgan boshqa suv usimliklari etarli bulgan. Wlar lux, kuga qabi usimliklarni istemol kilmagan. Baliqlashtirilgan segoletqalarning stirligi 15- 25 g dan oshmagan. Bundai razmerdagi ok amurlar iirtkich baliqlarning uljasiga ailangan. Shu sababli ok amwr suv xavzasining gidromeliorativ xolatini yaxshilashga uz tasirini kursata olmagan.