Akademiyasining ochilishi marosimida so’zlagan nutqida: Birovni o’qitadigan

Belgi ko’yish
- faqat shu bubmni tavsiflovchi, buyumga tushiriluvchi belgi. Tamg’a 
bosish, markalashdir. 
Yuklarga tamga bosish
- buyumni tavsiflovchi -shirift, to’plam tartibi, ishlab 
chiqarilgan vaqti va h.k larni ko’rsatuvchi belgilar majmuasi. 
Tamg’alash (kleymolash)
- buyumni sifatini tasdiqlovchi belgini buyumga tushurishdir. 
Kleymo (Tamg’a, belgi)
- sifatini tasdiqlovchi belgi. 
Konstruktorlik hujjatlarining yagona tizimi - (ESKD) konstruktorlik hujjatlarini ishlab 
chiqarishda mehanizatsiyalash va avtomatlashtirishni qo’llash va konstruktor mehnatini 
sermashaqatliligini pasaytirish imkonini beradi. 
Bundan tashqari bu sistema turli xil korhona va tashkilotlar o’rtasida konstruktorlik 
hujjatlarini o’zaro almashinish shartlarini yaratadi, SEV mamlakatlari bilan hamkorlikda 
bajariladigan proekt-konstruktorlik ishlari Effenktivligini oshiradi. 
Tehnologik hujjatlarning yagona tizimi (ESKD)- mamlakatnitng buyumlar ishlab 
chiqarish va ta`mirlash, mashina va qurilma ishlab chiqarish tashkilotlari, korhonalari uchun 
ishlab chiqarishning o’zaro bog’liq bo’lgan qoida va holatini o’rnatish, tehnologik hujjatlar bilan 
ishlash va rasmiylashtirishni ifoda Etuvchi GOST lar majmuasidir. 

---

20 
T.H.YA.T ishlab chiqarish tehnologik jarayonlari va mashina - qurilmasozlik buyumlari 
ta`miri sohasidagi asosiy tuShunchalarning lug’oviy ma`nosi va ta`rifini, tehnologik hujjatlar turi 
va shakllari, ularni rasmiylashtirish qoidalari, tayanch va qisqichlarni yagona grafik belgilanishi 
o’rnatadi. 
Buyumning tehnologik hujjatlari majmuasidagi asosiy hujjatlaridan marshrut haritasi va 
tehnologik jarayon haritasi hisoblanadi. 
T.H.YA.T (ESKD) bir zavoddan boshqasiga buyum ishlab chiqarishni berish 
imkoniyatini ta`minlaydi, tehnologik hujjatga yagona talabni o’rnatadi, hamda avtomatik 
boshqarish tizimi (ASU) ahboroot ta`minoti va hisoblash texnikasidan foydalanish sharoitlarishni 
yaratishni nazarda nazarda tutadi. 
Ishlab chiqarish tehnologik tayyorgarligining yagona t`izimi (ESTPP)- ishlab chiqarish
tehnologik tayyorgarligining tashkil Etish va boshqarish jarayonini GOST tomonidan o’rnatilgan 
tizimidir. U ilg’or turdagi tehnologik jarayonlarni, standart tehnologik uskunalar va jihozlarni, 
ishlab chiqarish jarayonini avtomatlashtirish va mehanizatsiyalash vositalarini injener-texnik va 
boshqaruv ishlarini keng qo’lamda qo’llashni nazarda tutadi. ICHTTYAT (ESTPP) ishlab 
chiqarishda buyumlarni loyihalash va tayyorlash tehnologiyasini yo’lga qo’yilgan ishlab 
chiqarish darajasigacha o’zlashtirishning asosiy masalalarini ketma-ket echish imkonini 
ta`minlovchi minglab GOST larni o’z ichiga oladi. Bu tizimni qo’llash YAngi buyumlarni 
o’zlashtirish vaqtini 1,5-2 marta qisqartiradi, ishlab chiqarishni tayyorlash tannarhini sezilarli 
kamaytiradi, mehnat unumdorligini oshiradi, hamda mahsulot tannarhini pasaytiradi.