Akademik litsey, kasb-hunar kollejlari uchun darslik

4 -§   VAZIFALARI
27

---

4 -§ .  HAYVONLAR  IRSIYATINI  HUJAYRA 
INJENERIYASI  YO ‘LI  BILAN  0 ‘ZGARTIRISH. 
GIBRIDOMALAR  OLISH
Hujayra  va  gen  injeneriyasi  yutuqlari  hayvon  zotlarini  yaxshi­
lash  uchu n  ham   tatbiq  etilgan.  Bu  yo‘nalishdagi  dastlabki  bio- 
texnologiyalardan  biri  yuqori  xo'jalik  va  genetik  ko‘rsatkichlarga 
ega  b o ig a n   qoram ol  zotlari  tuxum   hujayrasining  k o'plab  hosil 
bo'lishiga  erishish  edi.  M a iu m k i,  sigirlar  bir  yilda  faqat  bir  dona, 
b a ’zan  2  do n a  tuxum   hujayra  hosil  qiladi.  Shu  sabab  nom dor 
qoram ol  zotini  zudlik  bilan  ko'paytirish  im koni  bo'lm agan.  K o'p 
m iqdorda  yuqori  sifatli  sut  beruvchi  qoram olga  m a’lum   gorm on 
inyeksiya  qilinib,  tajriba  o'tkazilayotgan  sigirdan  ko'plab  tuxum 
hujayra  olishga  erishiladi.  Bu  tuxum   hujayralar  bachadondan 
sidirib  olinib,  su n ’iy  urug'lantiriladi  va  hosil  bo'lgan  zigota 
xo'jalik  aham iyati  kam ,  xashaki  sigir  bachadoniga  kiritiladi, 
im plantatsiya  qilinadi.
N atijada  xashaki  o'gay  ona  qoram oldan  qim m atbaho  zotli 
avlod  olinadi.  Bu  biotexnologiya  bizning  m am lakatim izda  ham 
qo'llaniladi.
A Q SH ning  dunyoga  m ashhur  M onsanto  kom paniyasi  gen 
injeneriya  usuli  bilan  o'sish  gorm onini  (growth  ho rm o ne)  ishlab 
chiqarib  sigirlarga  inyeksiya  qildi  va  shu  yo 'l  bilan  sigirlardan 
sog'iladigan  sut  m iqdorini  oshirishga  erishdi.  H ozirgi  kunda 
AQSH  oziq-ovqat  d o 'k on larid a  bu  m ahsulot  sotilm oqda.
Zigotaga  (urug'lantirilgan  tuxum   hujayraga)  h ar  xil  genlarni 
mikroinyeksiya  qilib  transgen  sichqon  yoki  kalam ush  olish 
ko'plab  laboratoriyalarda  bajarildi.  M am lakatim izda  akademik 
J .H .  H am idov  rahbarligida  shu  usulni  qo'llab   quyon  zigotasiga 
o'sish  gorm oni  geni  kiritildi  va  odatdagiga  nisbatan  yirik  va  tez 
o'suvchi  transgen  quyon  olindi.