Қаймоқ сифатини текшириш

Қаймоқ таркибидаги ёғ миқдорини аниқлаш.
Ишнинг мазмуни:
Қаймоқ таркибида ёғ оқсил қобиғи билан ўралган алоҳида ёғ шарчалари кўринишида бўлади. Бу оқсил қобиғи ёғ шарчаларининг ажралиб чиқишига тўсқинлик қилади. Ёғни ажратиб чиқариш учун оқсил қобиғини бузиш керак. Кислотали усул орқали аниқлашда концентрланган сульфат кислотаси таъсирида оқсилли қобиғ бузилади. Натижада қаймоқнинг казеин-кальцийли комплекси казеиннинг сульфат кислотаси билан бирикмасига айланади.

NH₂R (COO)₆Ca₃ + 3H₂SO₄  NH₂R(COOH)₆ + 3CaSO₄

Казеин-кальцийли сульфат казеин комплекс кислота

NH₂R (COOH)₆ + H₂SO₄  H₂SO₄  NH₂R(COOH)₆

Казеин сульфат казеиннинг сульфат кислотаси кислота билан бирикмаси

Анализда қўлланиладиган изоамил спирти ёғ шарчаларининг юза қаршилигини камайтиради. Бунинг натижасида ёғ тез ажралади.
Қаймоқ таркибидаги ёғ миқдори жиромер асбоби ёрдамида аниқланади.
Ишнинг бориши
Тоза ва қурук жиромерга автомат пипетка ёрдамида зичлиги 1,81-1,82 бўлган сульфат кислотасидан 10 мл солинади. Сўнгра жиромерга пипетка ёрдамида 10,77 мл қаймоқ ўлчаб қуйилади. Эритма яхшилаб аралаштирилади ва унинг устига 1 мл изоамил спирти қўшилади ва яхшилаб аралаштирилиб пробка ёрдамида оғзи бекитилади. Оғзи яхшилаб маҳкамланган жиромер таркибидаги ёғ моддаларининг эриши учун 60-70 ⁰С ҳароратда 5 минут давомида сув ҳаммомида сақланади. Сўнг центрифугага қўйиб 5 минут давомида 1000 айл./минутда центрифугаланади. Бунда қаймоқ таркибидаги ёғ миқдори ажралиб чиқади ва натижаси ҳисобланади.
Ишни олиб бориш учун керакли маҳсулот, реактив ва жиҳозлар:
Янги олинган қаймоқ, қаймоқ учун жиромер, центрифуга, ҳажми 10,77 мл бўлган қаймоқ учун пипетка, ҳажми 10 ва 1 мл бўлган автомат пипеткалар, сув ҳаммоми, ҳарорат ўлчагич (100 ⁰С учун), зичлиги 1,81-1,82 бўлган сульфат кислотаси, зичлиги 0,810-0,812 бўлган изоамил спирти, ҳажми 200-250 мл бўлган кимёвий стакан ва колбалар. Қаймоқ учун ареометр, ҳажми 250-300 мл бўлган шиша цилиндр. Қадоқ, қоғозли ёки пахтали фильтр, эталонлар, ҳажми 100 мл бўлган конуссимон колба, ҳажми 10 ва 20 мл бўлган пипеткалар, титрлаш қурилмаси, 0,1 нормалли ишқор, фенолфталеиннинг 1 % ли спиртли эритмаси.