A’jiniyaz do’retiwshiliginde turaqli so’z dizbeklerinin’ qollaniliwi

II. Tiykarǵı bólim

Ájiniyaz dóretiwshiliginde turaqlı sóz dizbekleriniń qollanılıwı

Ájiniyaz – qaraqalpaq klassik ádebiyatınıń belgili bir tulǵası sıpatında óz shıǵarmalarında qaraqalpaq tiliniń bar imkaniyatların iske salıp, hátteki, bayıtıp kelgen shayır. Onıń qaraqalpaq tili menen qosa arab-parsı hám túrkiy tillerin jetik bilgenligi jazǵan shıǵarmalarında óz sáwleleniwin tapqan. Ájiniyazdıń til hám stillik ózgesheligi ózi menen sıbaylas jasaǵan qaraqalpaq klassikleri menen salıstırmalı izertlegende basqalardan ádewir parıq qılatuǵın dárejede sıpatlamalarǵa iye. Bunıń eń baslı sebebi onıń óz dáwiriniń oqımıslı adamlarınan bolıwı, Xiywanıń eń kórnekli medreselerin tamamlawı edi. Bul jaǵdaylar onıń túrkiy tili menen bir qatarda arab hám parsı tillerin tereń ózlestiriwine de sebepshi boldı. Sol tiykardan qaralǵanda shayır poeziyasında 3 túrli stillik ózgeshelik bar:

1. 
   Awızeki xalıq poeziyası stili
   
2. 
   Túrkiy jazba stil
   
3. 
   Shıǵıs ádebiy jazba stili
   

Usıdan kelip shıǵıp, biziń jumısımızdıń teması bolǵan Ájiniyaz dóretiwshiligindegi turaqlı sóz dizbekleriniń qollanıw ózgesheligi de basqa kórkem shıǵarmalardan hám basqa shayır-jazıwshılar tilinen ózgesheliklerge iye ekenligin kóriwimizge boladı. Shayırdıń turaqlı sóz dizbeklerin stillik maqsette qollanǵanda da arab-parsı tilleriniń tásirin seziwimizge boladı.