Aholi harakati va ko’payish statistikasi

Aholining kelajakdagi sonini bashoratlash

• Global usulda hisoblashda aholining yil boshidagi sonini (A0), tabiiy o’zgarishi (Kto’) yoki umumiy o’zgarishi koeffitsentlari boshlang’ich ma’lumot vazifasini bajaradi. Buni quyidagi formula yordamida aniqlanadi.

bu yerda A1 va A0-aholining joriy yil oxiridagi va keyingi yil boshidagi soni; Kto'-tabiiy o’zgarish (yoki umumiy o’zgarish) koeffitsiyentlari;

Aholinig istiqboldagi sonining quydagi formula bilan ham aniqlash mumkin.

• Aholinig istiqboldagi sonining quydagi formula bilan ham aniqlash mumkin.

Bu yerda:Kum-umumiy o`sish koeffitsiyenti
Masalan O’zbekiston Respublikasining 2012 yil o’rtacha aholi soni 29555.4 ming kishini tashkil etadi. Yil davomida 625.1 ming bola tug’ildi, shu yili o’lganlar soni 146,0 ming tashkil etadi.Yil davomida migratsiya saldosi (-40.7) kishini tashkil etgan. Keltirilgan ma’lumotlar, asosida Respublikada tabiiy va mexanik taxlil qilish natijasida quydagi ko’rsatkichlarga ega bo’ladi:
Tug’ilish koeffitsiyenti 21.2%; o’lim koeffitsiyenti 4.9% tashkil etgan bo’lsa, u holda tabiiy o’sish koeffitsiyenti;

Dunyo aholi dinamikasi va istiqboldagi sonini bashoratlash

• Dunyoaholisi 2050 yilgaborib 9,7milliardga erishishi rejalashtirilmoqda.
• Bugungi kunda dunyo aholisi 7,3 milliard, 2030 yilga borib BMT DESA yangi hisobotga ko'ra 2050 yilda 9,7 milliard, 2100 yilda 11,2 milliard, Jahon aholishunoslik istiqbollari 8,5 mlrdga erishishi kutilmoqda.

Dunyo aholi tabiiy harakat dinamikasi

Keltirilgan malumotlar tahlilidan shuni ko’rish mumkinki, dunyo aholisi soni 2012 yil 2004 yilga nisbatan 10,4%ga oshishiga qaramasdan tug’ilish va umumiy o’lim koeffitsenlari esa (,1%) bir promillega kamaydi. Lekin go’daklar o’limi esa 15,0 ‰ ga pasaygan.

Qit`alarda aholi sonini bashoratlash

Jadval ma’lumotlaridan shuni ko’rish mumkinki, 2012 yildan 2025 yilga nisbatan dunyo aholi soni 14,5 %; 2050 yilga kelib 36,3 % oshishi ko’zda tutilmoqda, mos ravishda Afrika 34,9 % va 2,2 martaga; Amerika 12,1 % ga va 27,4 % ga; Osiyo 12,2 % va 24,0 % ga; Yevropa 1,3% ga oshsa lekin 2050 yilga kelib 2012 yilga nisbatan 1,1 % kamayarkan.

Xulosa

Aholi tarkibida erkak va ayollar sonining o’zaro mutanosibligi va ularning yosh jihatdan bir-biriga yaqin bo’lishi nikohlanishi darajasiga salmoqli ta’sir ko’rsatadi va aholining ko’payishi jarayonida asosiy demografik zamin hisoblanadi. Yosh - jins piramidasi ikki tomonlama chiziqli diagrammani o’zida aks ettirib, unda aholi yoshi va jinsi bo’yicha birgalikda taqsimlangan, bunda grafikning bir tomonida (o’ngdan) ayol jinsi aholi, ikkinchi tomondan esa (chap tomonda) erkak jins aholi aks ettiriladi.