Ahmedovich ahmedov, akmal abzalov

Patogen mikroblarning tuproqda yashash muddati (Sh. Otaboyev, 
2007) 
 
Masalan,  nitrozaminlar  bularni  paydo  bo‗lishida  azot  ushlovchi  mineral 
o‗g‗itlarning  roli  juda  kattadir,  nitrozaminlar  hozirda  o‗simtali  kasalliklar 
chaqirishda ahamiyatli deb topilmokda. 
Ekzogen  kimyoviy  moddalarning  bir  muhitdan  ikkinchisiga  o‗tishi 
(migratsiya  jarayonlari)  tuproqda  sekinroq  kechadi,  shuning  uchun  ham,  u 
doimo  kuchliroq  ifloslanaveradi,  hatto  bunday  zararli  omillarning  hududlarda 
yig‗ilib borishi «sun‘iy» biogeoximik territoriyalarni keltirib chiqarishi mumkin. 
Shunday  holatlarni  kelib  chiqishini  oldini  olish  maqsadida  ekzogen  kimyoviy 
moddalarning  ruxsat  etilgan  normalarini  turli  tuproqlarda  ishlab  chiqish 
uslublari,  nazariyalari  ishlab  chiqildi  (E.I.Goncharuk).  Ruxsat  etilgan 
miqdorning ishlab chiqilishi katta ahamiyatga egadir (25-jadval). 
Negaki, nazorat qilish tashkilotlarini, tuproqning ifloslanishini kuzatish  va 
nazorat  qilish  juda  zarurdir.  Ekologiya  va  gigiyena  fani  amaliyotida  obyektlar 
tekshirilganda  ularni  taqqoslash  va  shuning  dalillari  asosida  tuproqning 
zararlanganligi  to‗g‗risida  baho  berish  asosiy  maqsaddir.  Sababi,  tuproqni 
nazorat  qilish  ifloslanishning  oldini  olishda  chora-tadbirlar  ishlab  chiqishda 
ruxsat etilgan miqdor juda qo‗l keladi. 
K asallik  qo‘zg‘atuvchi
infeksiyalar
Chiqindilar
Yashash  muddati
kun hisobida
Vabo vibrioni
N atijada  hojatjona
chiqindisida,  chiqindi suvda
20—216
7—12
2—15
Qorin tifi tayoqchasi
N atijada  hojatjona
chiqindisida,  chiqindi suvda,
oshxona chiqindisida
30– 100
30– 150
6
4
Paratif tayoqchasi
U y chiqindisida ,oshxona
chiqindisida,  uy supurgisida
42
24
107
I chburug‘ tayoqchasi
Oshxona  chiqindisida ,uy
supurgisida,  balg‘amda
5
24
120– 200  s
K uydurgi tayoqchasi
U y supurgisida
10– 14 yil
Botulizm mikrobi
Тuproqda
10– 14 yil

---

189 
 
 
 
25- jadval