Ахборот ва мураббийлик соати

«…одамларга яхши гаплар айтинг» (Бақара сураси, 83-оят). 
Албатта, Исломдаги инсоний алоқаларнинг ҳар бирига атаб алоҳида китоблар ёзилган. Ўтган уламоларимиз ёзганларидан фойдаланган ҳолда, ўша алоқалардан баъзиларига жуда қисқача тўхталиб ўтамиз ва сиз азизларга бу борадаги китобларни яхшилаб ўқиб, ўрганиб боришни тавсия қиламиз.
Термизийнинг ривоятида:
«Мусулмоннинг мусулмонда маъруф йўли ила олти ҳаққи бордир: уни учратса, салом беради; даъват қилса, унга ижобат этади; акса урса, унга яхшилик тилайди; вафот этса, бемор бўлса, бориб кўради; вафот этса, жанозасига эргашади ва ўзига яхши кўрган нарсани унга ҳам яхши кўради», дейилган.
Ҳозирги замон антропологик фалсафасининг инсон моҳияти тўғрисидаги хулосалари куйидагича:
Инсон табиатан ноёб ва универсалдир. У табиат ривожининг буюк маҳсули, ноёб қобилият соҳибидир. Инсон учун инстинкт ҳам, нозик дид ҳам, улуғворлик ва яратувчанлик хам хосдир.
Инсонда ички ва ташқи олам мужассамлашган. Инсоннинг ички олами фаолиятнинг турли шаклларида - меҳнат, мулоқот, бадиий ижод, хулқ- атвор ва шу кабиларда намоён бўлади.
Инсон жуда кўп қисмлардан ташкил топган яхлит бирликдир. Ҳар бир инсонда табиийлик, ижтимоийлик, ақллилик, хиссийлик, ахлоқийлик мужассамлашган.
Инсон тарихий мавжудотдир. У ўзининг ана шу хусусияти билан келажагини яратади. Инсон эртанги кунига доимо ташвиш билан қарайди, чунки уни ҳар доим инқирозлар, омадсизликлар таъқиб этади.
Инсон масъулият ҳиссидан қочиб қутулмайди. У гуманистик позиция ва индивидуалликни уйғунлаштириш орқалигина шундай вазиятдан чиқа олади.
Инсон салоҳияти деганда эса қуйидагилар тушунилади:
• жисмоний саломатлик;
• табиий ва ишлаб чиқариш муҳитининг ноқулай таъсирига чидамлилик, узоқ муддатли куч ва асаб зўриқишига бардошлик қобилияти;
• ижтимоий-психологик хусусиятлар: тасаввурларнинг барқарорлиги, хотира, нутқ, инсон характери, унинг ижодий қобилияти, билимлари ва эътиқоди, ижтимоий тажрибани эгаллаш даражаси, ижтимоий фаоллик;
• ишлаб чиқариш–иқтисодий хусусиятлари: малака, ижтимоий таълим даражаси, касб тажрибаси, ташаббускорлик ва ишбилармонлик, бажарилаётган иш сифати ва тежамкорлик, ходимлар билан ўзаро муносабат, масъулият, меҳнат интизоми, техника хавфсизлиги қоидаларига риоя этиш ва ҳоказолардир