Agrotexnologiyalar instituti

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
116 
 
uchastka qabul qilinadi. Sug‘orish bilan o‘tkaziladigan tajribalarda esa dalaning bir 
oz qiyarok bo‘lishi ayni muddaodir. 
Er  uchastkasining  relefi  tajriba  o‘tkazuvchi  tashkilotlarda  maxsus  o‘rganilib 
(nivelirovka) tuproq kartalarida qayd etiladi. 
Tuproq relefi o‘rganish bilan birga uning mikrorelefi-do‘ngliklar, ariqchalar, 
chuqurchalarni  ham  e‘tiborga  olmoq  zarur  bo‘ladi.  Ayniqsa  sug‘orish  bilan 
o‘tkazuvchi tajribalarda ana shu mikrorelef elementlarini aniqlash va ularni maxsus 
mexanizmlar, ba‘zida qo‘l bilan tekislashga to‘g‘ri keladi. 
Er uchastkasining tayyorlov va uni o‘rganish.  Tajriba o‘tkazish uchun tanlab 
olingan  yer  uchastkasini  tarixini  o‘rganish  va  tuproq  sharoitlarini  tahlil  etish  ana 
shu  yer  uchastkasi  haqida  hali  to‘liq  ma‘lumot  bermaydi.  Ana  shu  kamchilikni 
to‘ldirish  vositalaridan  oldinroq  aytib  o‘tilgan,  oldindan  bilab  olish  va 
tenglashtiruvchi ekinlarini ekish usulidir. Bu usullar orqali ayniqsa, ular bir necha 
yil  mobaynida  takror  o‘tkazilgan  tajriba  o‘tkazuvchi  yer  maydonining  tuproq 
sharoitlari bir xil holatga keltiriladi. 
Yuqoridagilardan  tashqari  yana  shuni  qayd  etish  lozimki,  ba‘zi  agrotexnik 
tadbirlar, go‘ng chiqarish, mineral o‘g‘itlarni sistematik ravishda qo‘llash (ayniqsa, 
fosforli)  haydalanish  qavatni  cho‘qurlashtirish  va  boshqa  tuproqda  u  yoki  bu 
tartibda  o‘zgarish  hosil  etuvchi  protsesslar  sodir  bo‘lganda,  bu  holda 
tenglashtiruvchi  ekin  ekib,  tajriba  maydonining  holatini  bir  xilga  keltirib 
bo‘lmaydi. 
Oldindan  bilib  oluvchi  va  tenglashtiruvchi  ekinlar  eqilishi  natijasida  tuproq 
turli-tumanligini  yaqinlashtiruvchi  va  begona  o‘tlardan  holi  etibgina  qolmay,  u 
yana bo‘lajak tajriba uchun kerakli asosni (fol) hosil etadi.