Agrotexnologiyalar instituti

Tajriba maydonida variantlar bo‟yicha reja asosida agrotexnik 
tadbirlarni belgilash. 
Dala tajribasi o‘tkazilish maqsadlari va xal bo‘linishi zarur bo‘lgan  vazifalarga 
bog‘liq bo‘lib asosan 2 ta katta gruppaga bo‘linadi: 
5.
 
Agrotexnik  dala  tajribalari  -  Bular  tuproqni  ishlov,  almashilab  ekish, 
o‘g‘itlash,  qishloq  xo‘jalik  zararkunandalari  va  kasalliklariga  qarshi  kurash,  ekin 
normalarini belgilash va boshqalarga bag‘ishlangan tajribalar. 
6.
 
Qishloq xo‘jalik ekinlarining nav sinov tajribalari. 
Tuproqni  obi-tobida  ishlash,  ekislini  eng  ma‘qul  agrotexnik  muddallarda 
o'tkazish,  eng  yaxshi  o'tmishdosh  ekin  tanlash,  almashlab  ekishga  qat‘iy  amal 
qilish,  begona  o'tlar,  zararkunanda  hasharotlar  va  kasalliklarga  qarshi  kurashish-
o‗g‗itlar  samaradorligiga  kuchli  ta‘sir  ko'rsatadigan  omillardan  hisoblanadi. 
Obi-tobida  amalga  oshirilgan  ishlov  tuproqda  qulay  suv-havo  va  mikrobiologik 
rejimlarni  yiizaga  keltiradi,  bu  o‗z  navbatida  ekinlarning  me‘yorida  o'sib 
rivojlanishiga yordam beradi. 
Turli  o'tmishdosh  ekinlar  o'zlaridan  keyin  turli  miqdordagi  ang'iz  va  ildiz 
qoldiqlarini qoldiradi,  o‗g‗it, suv  va  ishlov berishni  turlicha  talab qo'yadi.  Ayrim 
qishloq  xo'jalik  ekinlari  (lyupin,  xantal, qashqar  beda)  tuproqdagi  qiyin  eriydigan 
oziq  moddalarini  o'zlashtirish  va  keyingi  ekiladigan  ekinlar  uchun  o'zlashtirishga 
layoqatli shaklga oikazish qobiliyatiga ega. Dala almashlab ekishdagi sabzavot va 
ayrim  chopiqtalab  ekinlar  tuproqdan  kaliyni  ko‗proq  o‗zlashtiradi.  Ertangi 
ekinlarning  o‗suv  davri  qisqa  bo'lganligi  uchun  ular  tuproqdan  oziq  moddalarini 
kam  miqdorda  o‗zlashtiradi,  lekin  paykallarni  takroriy  ekinlar  uchun  erta 
muddatlarda  bo'shatib  beradi.  Natijada  tuproqning  oziq  rejimi  yaxshilanadi. 
Dukkakli va dukkakli-don ekinlari tuproqda ko'p miqdorda biologik azot to'playdi. 
Uning  bir  qismidan  ular  o‗z  maqsadida  foydalansa,  qolgan  qismi  keyingi 
ekiladigan  ekinlarni  azot  bilan  ta‘minlashga  xizmat  qiladi.  Dukkakli  ekinlar 
tuproqdan  ko‗p  miqdordagi  fosfor  va  kaliyni  olib  chiqib  ketadi.  0  ‗g‗it  qoilash 
chuqurligi  bevosita  tuproqni  ishlash  usuli  bilan  bogiiqdir.  0  ‗g  ‗itlar  tuproqning 
nam  bilan  yetarli  ta‘minlangan  qatlamiga  kiritilganda,  yaxshi  eriydi  hamda 
ekinlarning  oziqlanishi  uchun  qulay  sharoit  yaratiladi.  Tuproqni  ishlash  begona 
o‗tlarni  yo'qotishdagi  eng  m  uhim  tadbir  bo  iib  ,  pirovardida  ekinlarning 
oziqlanish  sharoitini  yaxshilashga  xizmat  qiladi.  Ishlov  berish  bilan  tuproqning 
haydalma  qatlam  chuqurligi  oshadi,  ekinlar  baquwat  tomir  yoyadi,  natijada 
o‗simliklar tuproqning chuqur qatlamlaridan ham oziq moddalarini o ‗zlashtiradi. 

---