Agrokimyo va tuproqshunoslik

Tog‘ o‘rmon jigar rang tuproqlari. 
Bu tuproqlar quruq iqlimli tog‘ o‘rmonli 
joylarda karbonatli jinslar ustida paydo bo‘lgan. Tog‘ o‘rmon jigar rang tuproqlar
to’zilishi va boshqa xossalariga ko‘ra tekislikdagi jigar rang tuproqlarga o‘xshash.
Tog‘ o‘rmon jigar rang tuproqlarda chirindi 4-6 %. Singdirish sig‘imi va asoslar bilan 
to‘yinganlik darajasi ancha yuqori. Reaksiyasi neytral va kuchsiz ishqoriydir
Tog‘ cho‘l tuproqlari.
Bu tuproqlar quruq va sovuq iqlimli baland tog‘ 
sharoitida paydo bo‘lgan sur tusli qo‘ng‘ir, sur-dasht qo‘ng‘ir, taqirsimon 
sho‘rtoblangan sho‘rlangan tuproq va sho‘rxoklardan iborat. Ular tekislikdagi 
xillariga o‘xshash.
 
Tog‘ bo‘z tuproqlari. 
Bu tuproqlar tog‘ pastki mintaqasida joylashgan bo‘lib 
issiq iqlimli Kavkaz va O‘rta Osiyo tog‘larida keng tarqalgan. Tuproq gorizontlari 
bir-biridan ajralib turmaydi. Tuproq strukturasining donadorligi, chirindisining 
ko‘proq bo‘lishi yuqori qatlamdagi karbonatlarning yuvilib ketganligi va tuproning 
sho‘rlanmagan bo‘lishi bilan tekislikdagi tuproqlardan farq qiladi. 
 
4.Tabiiy tuproqlar, asosan o‘zlashtirilgan bo‘lib, ular faqat tog‘larda, 
cho‘llarda, sahrolarda uchrashi mumkin. Inson bo‘z yerlarni o‘zlashtirib, madaniy 
ekinlar ekib, sug‘orib, ishlov berib, organik va mineral o‘g‘itlarni tuproqqa solib, 
uning morfologik to’zilishini, fizik xossalarini va kimyoviy tarkibini tubdan 
o‘zgartirib yuboradi. Natijada yerning relefi, iqlimi
, 
o‘simlik va hayvonot dunyosi, 
tuproq va o‘simlik o‘rtasidagi energiya almashinuvi, suv rejimi tamomila o‘zgarib 
ketadi. Tabiiy tuproqlarning o‘zlashtirilish natijasida, tuproq hosil qiluvchi omillar 
iqlim
, 
relef, ona jinsi, vaqt, o‘simlik va hayvonot dunyosining ta’siri ham o‘zgaradi. 
Demak, qo‘riq yerlar o‘zlashtirilishi bilan tabiiy omillar ta’siri kamayib, madaniy 
tuproq hosil bo‘lishiga tomon omillarning ta’siri avj olib boradi. 
Tuproq evolyusiyasi davom etib, gumusga boy, donador haydalma qatlam 
hosil