"agrokimyo va tuproqshunoslik" kafedrasi issiqxona ekinlari urug‘chiligi va ko‘chatchiligi

1-MAVZU. KIRISH. ISSIQXONA EKINLARI URUG‘CHILIGI VA SABZAVOT KO‘CHATCHILIGINING AHAMIYATI, HOLATI RIVOJLANISHI.
REJA
1.Kirish. O‘zbekiston sharoitidan kelib chiqqan xolda ko‘chat tayyorlash usullari
2. Issiqxona ekinlari urug‘chiligi va ko‘chatchiligining hamda sabzavot ekinlariga bo‘lgan talab.
3. Urug‘chilik , ko‘chatchilik va hamda sabzavotchilik uchun issiqxonalarni foydalanish muddatiga.
Ko‘chat yetishtirish. O‘zbekiston sharoitidan kelib chiqqan xolda ko‘chat uch xil usul bilan tayyorlanadi.
1.Urug‘ni tuvakchalarga ekish usuli bilan.
2. Urug‘ni maxsus tayyorlangan joyga shablon usulida ekish usuli bilan.
3. Pikirovka qilish usuli bilan.
1 Ga maydonga yetarli ko‘chat olish uchun 25 – 30000 ta urug‘ olinadi. Ko‘chat yetishtirish uchun yaxshi chirigan go‘ng va unumdor tuproq bilan 5/1 nisbatda aralashtiriladi. Ushbu aralashma bug‘lash yordamida dezinfeksiya qilinish kerak.Urug‘lar orasi 5 – 15 sm gacha oraliqda 1,5 – 2 sm chuqurlikda ekilsa maqsadga muvofiq bo‘ladi. Urug‘lar tez unib chiqishi uchun ular nam tuproqqa ekiladi. Urug‘ ekib bo‘lingach,ustidan chirigan go‘ng, qipiq aralashmasi bilan mulchalanadi.5-6 kunda ekilgan urug‘larni yerdan to‘liq unib chiqadi.
Pomidor urug‘larining yerdan unib chiqishi uchun issiqlik meyori 24-26°S Nihollarda 1-2 tadan chin barg paydo bo‘lgan davrda ularni 10x10 sm kattalikdagi oziqali tuvakchalarga ko‘chirib o‘tkaziladi. Nihollarni ko‘chirib o‘tkazishdan bir sutka oldin ular qondirib sug‘oriladi, bu esa ularni oson ko‘chirib olinishini ta’minlaydi.Ko‘chatlarni sug‘orishda juda extiyot bo‘lish lozim, ularni o‘ta namlanib ketishi yokituprog‘i qurib qolishiga yo‘l qo‘ymaslik kerak, havo ochiq kunlari ertalab sug‘orish bajarilgani ma’qul.
Yuqori sifatli ko‘chatning 8-9 tadan bargi bo‘lib, balandligi 18-20 sm, novdasining qalinligi esa 0,8-1,0 sm, bo‘lishi kerak. Ko‘chatlarni parvarishlash davrida ular orasidagi kasallanganlari, o‘sishdan juda orqada qolgan, nozik ko‘chatlarni chiqitga chiqarib, olib tashlanadi.
Nihollarda birinchi ikkita chin barg paydo bo‘lishi va ularni dastlabki o‘suv davrida havo harorati kunduzi 13-16°S gacha, kechasi 11-13°S gacha pasaytirilishi,ayniqsa, ertagi navlarda birinchi gulshodasidagi meva sonini ko‘p bo‘lishi natijasida hosildorlikni yuqori bo‘lishini ta’min etadi. Keyinchalik havo haroratini ochiq kunlarda 20-24°S, bulutli kunlarda 18-19°S, kechasi esa 16-17°S atrofida saqlash lozim bo‘ladi.