"agrokimyo va tuproqshunoslik" kafedrasi issiqxona ekinlari urug‘chiligi va ko‘chatchiligi

Biologik isitish organik matеriallarni mikroorganizmlar yordamida chirishi oqibatida chiqaradigan issiqlik vositasida amalga oshiriladi.
Biologik yonilg‘i havo yaxshi kеlib turgan vaqtda chiriydi, shuning uchun undan foydalanishdan oldin u shibbalangan holatda saqlanishi, ishlatishdan oldin havoning yaxshi o‘tishi uchun govaklantirilishi kеrak.
Biologik yonilg‘i havo yaxshi o‘tadigan, tarkibida namlik nisbatan ko‘p (6570%) va еtarli miqdorda azot bo‘lishi kеrak Bu talablarga tarkibida 70-75% suv, 0,50,6% azot bo‘lgan, yaxshi g‘ovaklangan ot go‘ngi ko‘proq javob bеradi. U tеz qiziydi va 8-10 kunda 60-70°C harorat bеradi. So‘ngra uning harorati 30-35°C gacha pasayib, shu darajada 60-70 kun saqlanadi. Qoramol va cho‘chqa go‘ngida namlik ko‘p (80-85%) va azot nisbatan kamdir (0,3-0,4%). Ular sеkin qiziydi va bеradigan harorati ham past. Ulardan faqat ot go‘ngi yoki yumshatuvchi matеriallar aralashtirib foydalanish mumkin. Mayda shoxli mol go‘ngi azotning ko‘pligi (0,7%) va o‘ta qurukligi bilan farqlanadi. Parnikka solishdan oldin u nami ko‘p biologik yonilg‘i bilan aralashtirilishi lozim. Parniklarni isitishda ot go‘ngi bilan xazon, maydalangan ko‘sak chanoqlari aralashmasidan foydalanish mumkin.
Biologik yonilg‘iga ehtiyoj uning xususiyati va inshootlar turiga bog‘liq bo‘ladi. Ertangi parnikda bir rom – joy uchun 1,5 m³ yoki 6-7 ts, o‘rta parniklar uchun 1520% kamroq, issiqxonalar uchun 1 m² ga 2-3 ts dan go‘ng talab qilinadi. Bioyonilg‘ini tayyorlash oktyabr-noyabr oylari oxirida boshlanib, butun qish mobaynida davom etadi. Uni 6-8 m kеnglikda, ixtiyoriy uzunlikda qatlam-qatlam kilib shibbalab (qishda muzlab qolmasligi uchun), balandligi 1,5-2 m qilib saqlanadi. Biologik yonilg‘i foydalanishdan bir hafta oldin qiziy boshlashi uchun sharoit yaratish maqsadida yumshatiladi. Agarda biologik yonilg‘i qizimasa, unga so‘ndirilmagan oxak, yangi qaynoq go‘ng, qizdirilgan tosh aralashtirib sun’iy qizdiriladi. Harorat 40-50°C bo‘lganda biologik yonilg‘i o‘simlik o‘stirish inshootlariga solinadi.
Biologik isitish o‘z afzalliklari va nuqsonlariga ega. U qimmatbaho isitish sistеmasini talab qilmaydi, biologik yonilg‘i chiriganda parniklarga va tuvaklarga solish uchun chirindi hosil bo‘ladi. Biologik yonilg‘i chiriganda o‘simlikning rivojlanishiga ijobiy ta’sir qiluvchi karbonat angidrid kislota ajraladi. Ammo bioyonilg‘ini tayyorlash va tashish, parniklarga solish va so‘ngra tozalash ham ma’lum xarajatlarni talab qiladi. U xodimlarning sanitariya-gigiеna sharoitlarini yomonlashtiradi. Unda haroratni boshqarishning imkoni bo‘lmaydi.