Агрессив ҳулқ

З.Фрейд нуқтаи назарида тажовуз биологик (инстинктив) хусусиятга эга ва уни енгиш мумкин эмас, фақат уни ижтимоий нормалар билан қисман тартибга солиш, унга озми-кўпми зарарсиз шакллар бериш мумкин.

Инсон тажовузкорлигини ривожлантиришга эволюцион ёндошиш, аввало, ҳайвонлар хулқ-атворини ўрганиш натижасида ишлаб чиқилган К. Лоренц назариясига асосланади. К. Лоренц (1994) қарашлари З. Фрейд қарашларига жуда яқин. К. Лоренц консепсиясига кўра, агрессия яшаш учун курашнинг туғма инстинктидан келиб чиқади.

Инсон тажовузкорлигини ривожлантиришга эволюцион ёндошиш, аввало, ҳайвонлар хулқ-атворини ўрганиш натижасида ишлаб чиқилган К. Лоренц назариясига асосланади. К. Лоренц (1994) қарашлари З. Фрейд қарашларига жуда яқин. К. Лоренц консепсиясига кўра, агрессия яшаш учун курашнинг туғма инстинктидан келиб чиқади.

Ушбу инстинкт эволюция жараёнида ривожланиб, учта муҳим функцияни бажаради:

1) кенг географик макон бўйлаб турларнинг вакилларини тарқатиш, 2) тажовуз фақат кучли ва бақувват авлодлар насл қолдириши туфайли турларнинг генетик фондини яхшилашга ёрдам беради, 3) кучли ҳайвонлар яхши ҳимоя қилинади ва уларнинг авлодларининг омон қолишини таъминлайди.

К. Лоренз назарияси одамларнинг, аксарият тирик мавжудотлардан фарқли ўлароқ, ўз турларининг вакилларига нисбатан кенг зўравонлик қилишини тушунтиради. Барча тирик мавжудотлар, айниқса йиртқич ҳайвонлар ўзларининг мойиллигини бостириш қобилиятига эга.

К. Лоренз назарияси одамларнинг, аксарият тирик мавжудотлардан фарқли ўлароқ, ўз турларининг вакилларига нисбатан кенг зўравонлик қилишини тушунтиради. Барча тирик мавжудотлар, айниқса йиртқич ҳайвонлар ўзларининг мойиллигини бостириш қобилиятига эга.

Агар инстинктивистлар одамда фақат табиий инстинктлар мажмуасини кўрсалар, ҳайвонлар билан тўғридан-тўғри ўхшашликларни жалб қилсалар, у ҳолда бихевиористлар бу масалада қарама-қарши позицияга риоя қилишади.