Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
661 
Жорий йилда республика ижтимоий-иқтисодий соҳасида бўлаётган 
таркибий ўзгаришлар шароитида турли мулкчиликга асосланган биоматериал 
етиштириш ишалири самарали ташкил этилди. Жумладан, мамлакатдаги 
мавжуд 714 та лабораториядан 76 таси республика «Ўзагрокимёҳимоя» 
акциядорлик жамияти балансида, 32 таси “Ўзпахтасаноат” 27 таси, 
“Ўздонмахсулот”, 1 таси, “Ўзвиносаноат-холдинг” холдинг компанияси 3 
таси, “Ўзёғ-мой ва озиқ-овқат саноати” ва “Ўзенгил саноат” тасаруфида, 3 
таси “Биосифат” давлат унитар корхонаси тизимида 21 таси, хўжалик 
хисобидаги 118 таси, маъсулияти чекланган жамият шаклида ва 572 таси эса 
хусусий мулкчилик шаклидаги биолабораториялар ташкил этилди. Бу 
лабараторияларнинг асосий мақсади биоматериалларни ишлаб чиқишни 
кўпайтириш ҳисобига қишлоқ хўжалик корхоналарига фойдали ҳашоратлар 
билан зараркунанда ҳашоратларга курашиш кўзда тутилган.
Охирги йилларда умумжаҳон иқлим ўзгаришлари натижасида баҳор 
ойларидан то эрта ёз мавсумида ҳам ёғингарчилик туфайли намгарчиликни 
ортиши касаллик ва зараркунандаларнинг ривожланишига, баъзи ҳолатларда 
янги турдаги касаллик ва ҳашоратларнинг пайдо бўлишига олиб келмоқда.
Бундан ташқари давлатимизга чет давлатлардан олиб келинаётган ўсимлик 
уруғи, кўчати ва уни парваришлаш учун ишлатиладиган пестицидлардан ҳам 
ҳашоратлар пайдо бўлиши ва касалланиши кузатилмоқда. 
Маълумки, қишлоқ хўжалиги нафақат агросаноат мажмуи сохалари 
билан балки иқтисодиётнинг барча тармоқлари билан ҳам узвий боғлиқликда 
ривожланади. Шу боисдан уни тараққиётини режалаштиришда ва 
истиқболини белгилашда услубий жиҳатдан ягоналик асосида умум илмий 
тамойилларга таянган ҳолда ёндошиш тақозо этилади. Албатта, бошқа 
сохалардан фарқли ўлароқ қишлоқ хўжалиги алоҳида ўзига хос 
хусусиятларга эга.
Бу эса барча унинг тармоқлари каби ўсимликларни биологик ҳимоя 
қилиш тизимини ривожлантиришда ҳисобга олиш талаб этилади. Агар биз 
қишлоқ хўжалигининг ўзига хос хусусиятини иккита гуруҳга, яъни табиий-
биологик ва ижтимоий–иқтисодий хусусиятларга ажратадиган бўлсак, унда 
табиий-биологик хусусияти нуқтаи-назардан унинг умумий жиҳатлари 
шундан иборат бўладики, бунда ўсимликларни ҳимоя қилишнинг биоусул 
тизими билогик қонуниятлар ёки табиат қонуни асосида устувор равишда 
бошқарилишидан иборат бўлади.
Шундай экан, ўсимлик касалликлари ва зараркунандаларига кимёвий ва 
биологик усулда ҳимоя қилиш тизимини янада замоновий инновацион 
технологиялар асосида ривожлантириш, харидор ва ишлаб қичарувчилар 
ўртасидаги шартнома мунособатларини шакиллантириш, биомаҳсулотни 
харид қилиш баҳосини ишлаб чиқиш, кимёвий ишлов беришда инвестицион 
машиналардан фойдаланиш, дронларни амалиётга қўллаш, биоматериаларни 
дала ва ўсимликларга ишлов бериш техникаларини яратиш ва борларидан 
фойдаланишни ташкил этиш мақсадга мувофиқдир.

---