Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати: 
1. Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалигини ривожлантиришнинг 
2020 — 2030 йилларга мўлжалланган стратегияси.
 
2. 
Ўзбекистон 
Республикасида 
“Ақлли 
қишлоқ 
хўжалиги” 
технологияларини жорий этиш КОНЦЕПЦИЯСИ 2019 йил. 
3. И.Б.Рустамова, У.А.Шерипбайева, Н.С. Дехқанова, Б. Ахмедова 
Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти “Ўқуб қўлланма” Тошкент 2015 йил. 
4. www.stat.uz (Ўзбeкистoн Рeсpубликaси Дaвлaт Стaтистикa Қўмитaси). 
5. www.agro.uz - Ўзбeкистoн Рeсpубликaси Қишлoқ xўжaлиги вaзирлиги 
сaйти. 

---

 
646 
СУВДАН ФОЙДАЛАНИШНИ РЕЖАЛАШТИРИШ УСУЛЛАРИНИ 
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ 
 
Б.Т. Аманов – 
ТИҚХММИ доценти
 
Ш.Р. Собиров, Л.С. Жуманазарова -
 ТИҚХММИ
 
магистрантлари
 
 
Суғориладиган майдонларда салбий экологик тенденсиялар кузатилиб, 
улар суғориш самарадорлигини сезиларли даражада камайтиради ва 
суғориладиган қишлоқ хўжалик ландшафтига антропоген юкларни оширади; 
суғориш тизимлари техник даражаси сув қабул қилиш қиймати деярли яхши 
жуда катта эмас, катта самарасиз йўқотишлар оқибатида ва атроф-муҳит, 
гидрогеологик шароитлар ёмонлашуви, тупроқ унумдорлигини пасайиши, 
нотўғри суғориш салбий таъсир олиб келади лекин суғориш жараёнига хос 
эмаслиги ва уларни олдини олишда сув ресурсларни бошқариш амалиётида 
янги ўзгаришларни ҳисобга олиб ишлаб чиқиш ва амалга ошириш орқали 
бартараф этилиши мумкин[1, 2, 3, 4.]. 
Суғориш тизимларини модернизация қилиш ва тиклаш учун биринчи ва 
асосий талаб тупроқ ва табиий атроф-муҳит ҳолатини минимал оқиндига 
қаратилган, суғорма деҳқончиликда суғориш суви ёрдамида оқилона 
бошқарув жараёнларини ишлаб чиқиш ва уларни амалга ошириш 
кераклигини яна бир бор айтиб таъкидлаш лозим. Шу боис сув танқислиги 
шароитида сувдан оқилона фойдаланиш билан ҳал этиладиган устувор 
вазифалар суғориш тизимларида ҳам, суғориш далаларида ҳам суғориш 
сувларидан самарали фойдаланишни таъминлаш бўйича чора-тадбирлар 
мажмуини ишлаб чиқишдан иборат. Бу муаммони ҳал этиш энг аввало 
замонавий ахборот технологиялари ва шахсий электрон компютерларнинг 
янги авлодларидан фойдаланиб амалга ошириш мақсадга мувофиқдир. 
Барқарор 
юқори 
самарали 
қишлоқ 
хўжалиги 
манзаралари 
шакллантириш, у жуда муҳим бўлган мелиоратцияни роли ва 
сивилизациялар ривожлантиришда уларнинг аҳамияти жуда катталиги 
ҳаммага яхши маълум ва улар ҳеч қандай муқобил - мелиоратив 
ривожлантириш жараёни янги услубияти яратиш ва янги авлод тизимлари 
амалга оширишга асосланган бўлиши керак. Экологик хавфсиз мелиоратив 
тизимлар ва уларни эксплуатация қилиш технологияларини илмий асослаш 
ва ривожлантириш қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини барқарор 
ривожлантириш ва табиий муҳитни муҳофаза қилишни таъминлашда 
сезиларли тараққиётни таъминлаши мумкин [5, 6, 7, 8, 9]. 
Мелиорация тизимини сув оператори сифатида назорат қилиш давлат ва 
хўжаликлараро тизимларда тегишли функцияларни бажариш давлат 
хизматини ва ички тизимларни бошқаришни амалга оширади. 
Республикамиздаги вилоятининг ирригация тизимларида сувдан 
фойдаланишни режалаштириш учун компютер технологияларини жорий 
қилувчи ва суғориладиган майдонларнинг суғоришнинг бориши бўйича 

---