Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
515 
4-ШУЪБА 
«АҚЛЛИ ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ» ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ ЖОРИЙ 
ЭТИШ ВА РАҚАМЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ 
«АҚЛЛИ ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ» ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ ЖОРИЙ 
ЭТИШ ВА РАҚАМЛАШТИРИШНИНГ ҲОЗИРГИ ҲОЛАТИ ВА 
ИМКОНИЯТЛАРИ 
 
К. Хаитбоев
, ТДАУ, т.ф.н., доцент
Масаланинг қўйилиши
. Бугунги кундаги қишлоқ хўжалиги 
траққиётини таҳлил қилар эканмиз бу соҳа ҳам бошқа соҳалар каби бир қанча 
илмий техник инқилобини ўз бошидан кечирганликларининг шоҳиди 
бўламиз. Илмий адабиётлар қишлоқ хўжалигида ҳам бир қанча инқилоблар 
оширилганлигини ва уларнинг барчаси кишилик жамиятини очарчиликдан 
қутқариб қолишга қаратилганлигини эътироф этади. “Яшил инқилоб” 
қишлоқ хўжалигида туб бурилиш ясади. Бу инқилоб экстремал 
деҳқончиликга яъни ҳосилдорликни экин майдонларини кенгайтириш 
ҳисобидан оширишга барҳам берди.
Яшил инқилобнинг ютуқлари. Биринчидан, қишлоқ хўжалиги 
экинларининг серҳосил, турли хил касалликларга чидамли, табиий 
шароитларга мослашган ва етиштириб олишга қулай кам харажатли янги 
навлари яратилди. Иккинчидан, янги ирригация тизимлари ташкил қилинди, 
бўш ётган ер ресурлари ўзлаштирилди, маҳсулдорлик оширилди ва кундан 
кунга сон жиҳатдан ўсиб бораётган аҳолининг талаби тўлиқ қондирилибгина 
қолмасдан, уларнинг яшаш шароити ҳам яхшиланди. Учинчидан, қишлоқ 
хўжалигида тўлиқ вертикал индустриализацияси амалга оширилди. 
Шудгорлашдан тортиб, то ҳосилни йиғиштириб олишгунча бўлган жараён 
тўлиқ механизациялаштирилди. Маҳсулотларни саралаш, сақлаш ва аҳолига 
ўз вақтида етказиб бериш яхши йўлга қўйилди .
Яшил инқилобнинг қишлоқ хўжалигига салбий таъсири. Ривожланиш 
қишлоқ хўжалигидаги асосан стратегик аҳамиятга эга бўлган дукакли яъни 
буғдой, шоли ва маккажўхри каби ўсимликларга қаратилди. Қадим 
замонлардан бери табиий равишда ўстирилган баъзи экинларининг бутунлай 
йўқ бўлиб кетиш хавфи туғилди. Экин майдонларининг деградацияси: 
агротехнология оқибатлари, тупроқ эрозияси, шўрланиш, табиий чўл-
тўқайларнинг йўқолиб бориши ва ҳ.к. авж олиб кетди. Сув танқислиги 
вужудга келди. Экологик муҳитнинг ўзгариб бориши кузатила бошланди. 
Қишлоқ хўжалиги турли хил узилишлар ҳисобига беқарор ривожлана 
бошлади. 
Қишлоқ хўжалиги деҳқончиликнинг илм ва фан тараққиёти 

---