Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
243 
Қишлоқ хўжалиги соҳасида модернизация мавзуини кўтарар эканмиз, 
"қишлоқ хўжалигининг ҳозирги ҳолатида модернизацияни амалга ошириш 
мумкинми?" ва "қандай қилиб мумкин?" деган саволларга жавоб топишимиз 
лозим.
Б.Черняков таъкидлаб ўтганидек, катта миқёсдаги модернизация 
лойиҳасини режалаштиришда ривожланган мамлакатлар, биринчи навбатда 
АҚШ ва Ғарбий Европа мамлакатлари тажрибасига мурожаат этиш лозим, 
улар ХХ асрдаёк ўз аграр секторларини ривожланишнинг экстенсив йўлидан 
интенсив ва илмий сиғимга эга бўлган йўлга ўтказишга муваффақ бўлдилар.
Ушбу мамлакатларда қишлоқ хўжалиги модернизациясининг асосий 
йўналишлари сифатида қуйидагиларни қайд этиш мумкин: 
- механизация: аввал темир плуг пайдо бўлди, кейинчалик трактор ва 
барча агротехник ишлар, ҳамда чорвачиликда иш сиғими катта бўлган 
жараёнларни механизациялаштириш учун машиналар мажмуаси юзага келди; 
- селекция, натижада гибрид уруғлар яратилди, биринчи навбатда 
маккажўхори уруғи, чорвачиликда эса зотлар билан мақсадли ишлашга 
ихтисослашган тармоқлар пайдо бўлишига олиб келди; 
- кимёвийлаштириш, ерлар унумдорлигини ошишига, режалаштирилган 
ҳосил олинишига ва дала экинларини зараркунандалардан ҳимоялашга ёрдам 
берди; 
- қишлоқ хўжалиги жараёнини мужассамлаштириш ва уни устувор 
экинлар ва қишлоқ хўжалиги тармоқларининг минтақавий ихтисослашуви 
асосида ташкил этиш; 
- ўсимлик ва ҳайвонларнинг айрим модификациялари асосида 
биотехнологияларни қўллаш, уларни такомиллаштириш, ҳосилдорлиги ва 
маҳсулдорлигини оширишнинг янги йўналишларини очиб берди, асосийси 
эса, 
ноқулай 
тупроқ-иқлим 
шароитларида 
ҳам 
ушбу 
сифатлар 
барқорарлашувига эришилди; 
- компьютерлаштириш ва глобал ахборот технологияларини қўллаш 
асосида рақамли иқтисодиётга ўтиш; 
- кафолатланган сотиш ва ишлаб чиқаришни квоталаш тизимини 
такомиллаштириш ва бошқалар. 
Ушбу мураккаб ва кўп омилли жараён, қишлоқ хўжалигида 
фойдаланиладиган ресурслар миқдорининг умумий пасайишида, маҳсулот 
ишлаб чиқаришни сифат жиҳатидан яхшилаш имконини беради. 
Кўриниб турганидек, қишлоқ хўжалигида модернизация жараёнлари 
инновациялар ва уларни амалга ошириш билан бевосита боғлиқдир. Ўз 
навбатида, қишлоқ хўжалигидаги инновацион жараён - бу илмий 
ишланмаларга асосланган муайян селекцион, агрокимёвий, техник ва 
технологик ғояларни янги навларга, гибридларга, қорамол зотларига, 
кимёвий ёки биологик препаратларга, технологиялар ва унинг айрим 
таркибий қисмларига айлантириш ва уларни бевосита ишлаб чиқаришда 
қўллашнинг ягона ва узлуксиз оқимидир. 

---