иштироки зарур бўлган билимларнинг турли сохаларида мутахассислар фаолияти билан тўлдирилган бўлиши
шарт. Таълимни ахборотлаштириш информатиканинг анъанавий ўқув курсларини, бошқа фанларни ўқитишда
қўлланадиган усуллар, ахборотлаштириш технологияси ва воситаларини қайта кўриб чиқишга мажбур қилади.
Бўлажак мутахассис информатика усуллари ва воситалари ёрдамида қанлай ахборот ресурслари мавжуд, улар
қаерда жойлашиган, қандай қилиб уларга кириш мумкин ва ўз касбий фаолияти самарадорлигини ошириш учун
улардан қандай фойдаланиш мумкин деган саволларга жавоб олишни ўрганиши керак. Таълимни
ахборотлаштириш таълим электрон нашрлари ва ресурсларини яратиш ва қўллашнинг илмий асосларини ўз
ичига олади. Бу сохада ечилмаган масалалар ҳали жуда кўп. Таълимий фаолиятнинг барча сохаларида электрон
ўқитиш воситаларини қўллаш хар доим ҳам ўринли деган таъсурот хосил бўлиши мумкин. Шубҳасиз, кўп
холларда бу айнан шундай. Шу билан бирга, таълимни ахборотлштириш қатор салбий жиҳатларга эга.
Таълимий электрон нашрлар ва ресурсларни қўллашдаги ижобий ва салбий омилларни ҳар бир педагог ва
айнан бундай воситаларни яратаётган ўқитувчи билиши ва амалий ишда хисобга олиши зарур. Мактаб
ўқувчиларини тайёрлаш тизимига ахборот-коммуникация технологиялари воситаларини қўллаш мактабнинг
педагогик ва ташкилий фаолиятини қуйдаги мухим имкониятлар билан бойитади: таълим мазмунини танлаш ва
шакллантириш усуллари ва технологияларини такомиллаштириш; информатика ва ахборот технологиялари
билан боғлиқ ўқитишнинг янги махсуслаштирилган ўқув фан ва йўналишларни киритиш ва ривожлантириш;
информатика билан тўғридан - тўғри боғлиқ бўлмаган кўпгина анъанавий фанларни ўқитишга ўзгартиришлар
киритиш; индивидуаллаштириш ва табақалаштириш хисобига ўқитиш самарадорлигини ошириш ўқитишда
хамда ўқитувчи ва ўқувчи фаолияти мазмуни ва характерини ўзгартириш жараёнида ўзаро таъсирнинг янги
шаклларини ташкил этиш; таълим тизимини бошқаришни такомилаштириш.
Фан сохалари ва атроф - мухит қонуниятларини ўрганишнинг интеграцион тенденцияларини қўллаб-
қувватлаган холда таълимни ахборотлаштириш жараёни ўқувчи шахсини ривожлантириш учун ахборот
технологияларининг имуониятларни қўллашга ёндошувларни ишлаб чиқишни долзарблаштиради. Бу жараён
ўқувчининг фаоллик даражасини оширади, альтернатив фикрлаш, илмий ва амалий масалаларнинг ечимини
топиш стратегиясини ишлаб чиқиш кўникмасини шакллантириш қобилиятини ривожлантиради, ўрганилаётган
объектлар, ходисалар, жараёнлар ва улар орасидаги ўзаро боғлиқликни моделлаштириш асосида қабул
қилинган ечимларни амалга ошириш натижаларини башорат қилишга имкон яратади. Электрон воситаларни
ўқитишнинг барча шаклларида қўллаш қатор салбий асоратларга ҳам олиб келиши мумкин. Хусусан, ахборот
воситаларни қўллаб ўқитишнинг афзалликларидан бири бу ўқитишни индивидуаллаштиришдир. Аммо,
ютуқлар билан бир қаторда индивидуаллаштириш билан боғлиқ бўлган йирик камчиликлар ҳам мавжуд.
Индивидуаллаштириш ўқитувчи ва ўқувчиларнинг, ўқувчиларнинг ўзаро бир бири билан жонли мулоқатини
уларга “компьютер билан диалог” кўринишдаги мулоқатни таклиф этган холда минимумга тушириб юборади..
Ўқитишнинг кўп йиллар давомида инсон фикрлашини объективлаштириш органи – нутқ ўчирилган,
харакатсизлантирилган бўлиб қолмоқда. Ўқувчи касбий тилда диалогли мулоқат, фикрни шакллантириш ва
баён этишнинг етарли амалиётига эга бўлмаяпти. Таълимий электрон нашрлар ва ресурсларни хамма жойда
қўлланишининг бошқа мухим камчилиги ижтимоий контактларнинг ёпилиши, ижтимоий ўзаро харакат ва
мулоқат амалиётининг қисқариши таълим тизимида айланаётган маълумотдан, мустақил касбий харакатларга
бошқача айтганда, дарслик саҳифаларида, дисплей экранида ва хаказоларда билимларни тақдим этишнинг
шакли сифатида белгилар тизимидан, белгилар тизимини ташкил этиш мантиғидан тубдан фарқ қилувчи бошқа
мантиқга эга амалий ҳаракатларга ўтиш катта қийинчиликдан иборат. Бу амалда расмий билимларни қўллашни
билишнинг классик муаммоси, психологик тилда эса – фикрдан харакатга ўтиш муаммоси.
Педагоглар ва ўқувчиларга ахборотни қидириш ва қўллашда катта эркинлик берадиган ўқитишнинг
электрон воситаларини қўллаш натижасида маълум қийинчиликлар ва салбий ҳолатлар юзага келиши мумкин.
Шу билан бирга айрим педагоглар ва ўқувчилар замонавий телекаммуникация воситалар берадиган
эркинликдан фойдалана олмайдилар. Кўпинча тақдим этишнинг чалкаш ва мураккаб усуллари мос
келмасликлар сабабли ўқувчиларнинг ўрганилаётган материалдан чалғиш юзага келиши мумкин. Шу билан
бирга ахборотнинг ночизиқ тузилмаси ўқувчини таклиф этилаётган иловалар бўйича ҳаракат қилиш
"васваса"сига олиб келади. Бу ўқув материалини баён этишнинг асосий йўлидан чалғитиши мумкин.
Электрон маълумотлар, энциклопедия каби айрим электрон таълим нашрлари ва ресурслари ҳам
ўқитиш жараёнида эътиборни чалғитиши мумкин. Ўқувчига бир вақтда турли кўринишдаги ахборот намойиш
этилса, у ахборотнинг бир турини кузатиш учун иккинчисидан чалғийди ва муҳим ахборотни илғамай қолиш
ҳолатлари юзага келади. Кўп ҳолларда ўқитишнинг электрон воситаларини қўллаш ўқувчиларни реал
тажрибаларни ўз қўллари билан ўтказиш имконидан холи қилади, бу ўз ўрнида ўқитиш натижаларига салбий
таъсир этади. Ва, ниҳоят, кўпгина ахборот воситаларини меъёридан ортиқ ва ўринсиз қўллаш таълим
жараёнининг барча қатнашчиларининг соғлиғига салбий таъсир этишини ҳам ёддан чиқармаслик керак.
Do'stlaringiz bilan baham: 
