Адренергик иннервацияга таъсир этувчи воситалар (давоми)

АДРЕНЕРГИК ИННЕРВАЦИЯГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ВОСИТАЛАР (давоми)

Маърузачи: профессор С.Р.Исмоилов

β-адреноблокаторлар
Бу гуруҳ моддаларининг кўпчилиги кимёвий тузи-лиши жиҳатидан изадринга (β-адреномиметик) ўх-шаб кетади, лекин улар β-адренорецепторлар билан бирикиб, қўзғалиш чақирмай, аксинча блоклайдилар ва шу туфайли НАнинг рецепторларга таъсир қили-шига йўл қўймайдилар.
АНАПРИЛИН (обзидан, пропранолол, индерал). β-1 ва β-2–адренорецепторларни блоклайди. Юракдаги β-адренорецепторларни блоклаши туфайли бради-кардия чақиради ва юракнинг қисқариш кучини пасайтиради, натижада юракнинг зарб ҳажми камаяди. Шунингдек, атриовентрикуляр ўтказувчан-ликни ва автоматизмни ҳам сусайтиради.
Узоқ муддат давомида қўлланилганда АҚБни пасай-тиради. Бу маълум даражада препаратнинг систолик ҳажмни камайтириши билан боғлиқ. Бундан ташқари, АҚБ нинг пасайишида скелет мушакларининг, жигар ва бошқа аъзолар қон томирларининг β-2–адренорецеп-торларини блоклаши туфайли томирларнинг умумий периферик қаршилигининг камайиши, ЮГА да ренин ишлаб чиқарилишининг пасайиши каби таъсирлар ҳам муҳим аҳамият касб этади. Бронхларнинг β-2-адрено-рецепторларини блоклаши туфайли анаприлин бронхо-спазм келиб чиқишига сабаб бўлади, лекин миокард-нинг кислородга бўлган эҳтиёжини камайтиради. У ба-чадон қисқаришини кучайтиради, гликогенолиз ва ли-полизни секинлаштиради. Йўлдош тўсиғидан осон ўтади.
Анаприлин МИЙда яхши сўрилади. Катта қисми жигарда парчаланади, қон зардобигани оқсиллар билан 90-95% бирикади. Қондаги максимал концентрацияси 1-1,5 соат-дан кейин юзага чиқади, t1/2≈4 соат. Анаприлин ва унинг метаболитлари буйраклар орқали чиқарилади.
Қўлланилиши:
- юрак ишемик касаллигида
- ҳафақонликда
- тахиаритмияларда (синус ва пароксизмал тахикардия каби аритмияларда, экстрасистолияларда, титроқ аритмия-да)
- тиреотоксикозда (тахикардияни, юрак-қон томир ва нейро-психик тизимлардаги ўзгаришларни бартараф қила-ди)
- бачадоннинг бирламчи ҳолсизлигида унинг қисқари-шини кучайтириш ва қўзғатиш мақсадида
- туғишдан кейинги асоратларнинг олдини олиш мақ-садида (қон кетиш)
- очиқ бурчакли глаукомада (кўз ички суюқлиги ишлаб чиқаришни сусайтиради, алоҳида дори формаси – ТОПИМ, кўз томчиси).