Қадимги юнон-рим тарихи

Osuriyani halokati 
Gerodot   Tarix 
Osuriya davlati  hududi er. avv. VII asrda  bosqinchilik urushlari  natijasida Kichik Osiyo   
tog`laridan Nil  vodiysigacha,  O`rtayer  dengizidan  Fors qo`ltig`igacha   va markaziy Erongacha  
cho`zilgan.    O`nlab  xalqlar  va    qabilalarni  uzoq  vaqt      qaram  qilib  shafqatsiz    talagan  Osuriya   
davlati er. avv. VII asrning yigirmanchi yillarida  ichki ziddiyatlar va uning uchun  noqulay xalqaro  
vaziyat  natijasida      tushkinlikga  tushdi.    Qaddini  tiklagan      Bobil  va  kuchayib  borayotgan      yosh 
Midiya  davlatlari  o`zlarining  eski      dushmanlari  Osuriyaga      qarshi  ittifoq  tuzdilar.      Ular 
birgalashib  Osuriya ustiga  yurish qildilar va er. avv. 614-yilda  osurlarning  asosiy shahdolaridan   
biri  Ashshurni,    er.avv.  612-yilda    uning  poytaxti    Nineviyani    qamal  qilib  bosib  oldilar. 
                                                 
1
 
bosh lashkarboshi.
 

---

 
 72 
 
 
Qachonlardir    qudratli  bo`lgan  Osuriya  davlati  quladi.    Midiya  va  Bobil  unga  tegishli  bo`lgan  
hududlarni bo`lib oldilar. 
101  …,    Fraot
1
    keyin  Osiyoda  xalq  orqasidan    xalqni  bosib  ola  boshladi    (aynan  Ninga  egalik 
qilganlar  va  avval  butun    Osiyoni  hukmdori    bo`lgan  edilar,  endi  esa    o`z  ittifoqchilari      ajralib 
ketganidan  bir o`zlari qoldilar;  o`z uylarida ular  hali qudratli edilar.)  Bu yurishda  Fraotni o`zi 22 
yillik  podsholikdan keyin  halok bo`ldi va uning  qo`shinini katta qismi  halok bo`ldi.   
103  …,  Fraotning  o`limidan  keyin    podsholik  uning    o`g`li  Demokning  nevarasi    Kiaksarga 
o`tdi … 
O`zini  hukmi  ostida    bo`lgan  barcha  xalqlar  bilan  Kiaksar  otasini  o`chini    olish  va  shaharni  
buzib  tashlash  uchun  Ninga  qarshi  yurish  qildi.  Midiya    va  Bobil  qo`shinlari  Nineviyani    qamal 
qilib,  daryoni  to`sib,    uni  o`zanini  o`zgartirib,    daryoni  suvini      shaharga  yo`naltirdilar.    Bir 
zamondosh keyin nima bo`lganini  shunday hikoya qiladi: 
“Osuriya  senga      buzg`unchi    ko`tarilyapti:  Qal`ani  qo`riqla,  yo`lni  poyla,  belingni  bog`la, 
kuchingni  to`pla.  Uni  qahramonlarini    qalqoni  qizil;  uni  jangchilari    yorqin  kiyimlarda;  jangga 
tayyorlanish kunida jang aravalari   olovdek yarqiraydi, nayzalar o`rmoni to`lqinlanadi.  Ko`chalar 
bo`ylab    jang  aravalari  yeladi,  maydonlarda    shaqirlaydi;    ulardan  olov  kabi  yorqin,    yashin  kabi  
ular  chaqnaydi.  Osuriya  podshosi  o`z  botirlarini    chaqiradi,  lekin    ular  yurishda  qoqiladi;    shahar 
devoriga   shoshiladi,  lekin qamal qilingan edi. 
 Daryo  darvozalari  ochiladi,    va  saroy  yuvilib  ketadi.  Qaror  qilingan:  Osuriya  yalong`och  
bo`ladi va  asirga olinadi.  
U yerda, qachonki u osuryaliklarni bartaraf qilganda va  Ninni  qamal qilishni boshlaganda uni 
podsholigi    hududiga    podsho  Madies,  Protafiyni  o`g`li    boshchiligida  skiflarning    katta  galalari 
bostirib kirdi.  
- Qamchini vizillashi,  aylanayotgan  g`ildiraklarni taqillashi va  otlarni kishnashi, chopayotgan 
jang  aravasini      taqirlashi  eshitiladi.  Otliqlar  yeladi,    qilich  chaqnaydi  va  nayzalar  yarqiraydi;  
o`ldirilganlar ko`pchilik,  o`liklar to`da;  o`liklarni nihoyasi yo`q,  o`liklarga qoqiladilar.  
 
Va  har  kim    sendan  qochib  ketadi  va  aytadi:  “Nineviya  talon  -taroj  qilingan”.    Kim  unga 
achinadi? Sen uchun men yupantiradiganlarni qayerdan topaman?  
…  Seni  Osuriyani  podshosi    avliyolaring  uxlamoqda,  seni  zodagonlaring  dam  olmoqda;  Seni 
xalqing tog`larga  tarqalib ketdi, uni yig`adigan  hech kim yo`q! Seni jarohatlaringni  davolash yo`q, 
seni  yaralaring  og`riqli.    Seni  to`g`ringda      xabar  eshitganlarni  barchasi  qarsak  chaladi,  chunki 
kimga to`xtovsiz quturish tarqalmadi”. 
 
Древный  Восток книга для  чтения М. 1958. 124